W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 20.05.2019
*PIEŃ rzecz. m
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1670
Formy: lp B. uż. nżyw. pień
Znaczenia:
»o części drzewa«
Związki frazeologiczne: w pień wyciąć (sz. zm.) »pozabijać wszystkich, nie pozostawić nikogo przy życiu«: [...] Albo skoro wpien wytnie Gaurow: na kupy zich obozu zabite, będzie włoczeł trupy. PotWoj 134. Apotym przyszła pogon zastała spiących obskoczyli y wycięli wpięn. PasPam 90. Zewszystkich stron uderzono nanich w pien wycięto. PasPam 97v. Słysząc także nasi Koronni o Chmielnickiego kupach, ozy wiwszy się troche rozrywac ich umyslili, dla czego nieiakiego Andrułe z Wołoszą wyprawili, ktory przodem ruszywszy sie Miasto iakieś z rabował, y Ludzi łupem obciązył niepomału, a tym czasem Kozacy niespodzianie na Niego spadli, y pewnie by ich byli w pień wycieli, gdyby nie Woniłowicz z Xiązęcemi Ludzmi nadszedł, y ich obronił. HistBun 22. Sam krol będąc nazbyt cięzko uzbrojony pogrązył się w kałuzy A Chrzescian na 15000 wpień wycięto. IntrHist 114. [...] cáły podiazd w pień wycięto, konie y wszystek Iassyr im [Tatarom] zábráwszy. MerkHist 2/121. ESTRE [...] Faire main basse sur les ennemis. Hoster internecione caedere [...] Hostes occisione ou occidione occidere [...] Hostes interficere [...] W pień wyciąć nieprzyiaciela. DanKolaDyk II, 221. Po skończonym Pokoju Czarnecki wysłany we 3000. i złączony z Litwą w 9000. Chowańskiego Wódza [!] Moskiewskiego attakującego już od 6. Miesięcy we 30000. Zamek Lachowicki, znacznie zniósł, na 15000. Moskwy w pień wyciąwszy pod Połonką, wiele w niewolą ich zabrawszy, Chowański aż do Wilna uszedł, gdzie jeszcze Garnizon był, Moskiewski. ŁubHist 100. Pień [...] w pień wyciąć, powycinać. in die Pfanne hauen. faire main basse sur l'ennemi; faire passer par le fil de l'épée; tailler en piéces; défaire, battre à platte couture [...]. T III 1262. Wycinam, v. m. F. wytnę [...] wyciąć w pień, vid. Pień - w pień wyciąć [...]. T III 2663.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Związki frazeologiczne: w pień wyrznąć »zabić wszystkich, nie pozostawić nikogo przy życiu«: Na ostatek [y Smolenska] dobyła y Witepsk wycieła. Prócz że Bychow się utrzymał y Szkłow w którym Mieszczanie tak poczciwi byli ze na załogach będącą zmowiwszy się cicho Moskiewską w pień wyrznęli piechotę. HistBun 32v-33. ◆ w pień wycinać »zabijać wszystkich, nie pozostawiać nikogo przy życiu«: [..] Kozacy wpadłszy z zamek w pień Szlachtę y inney Kondycyi Ludzi wycinali [...]. HistBun 3-3v. Ogniem i mieczem pustosząc, pod Umań postępują, gdzie bez armaty i piechoty nic nie sprawiwszy (bo forteca potężna Kozakami i Moskwą dużą była osadzona), Jakubca miasteczko z kilkunastu tysięcy chłopstwa wnet dostają, a prętko potem, w dzień sam Wielkanocny Myszarowki, także potężnie Kozakami i Moskwą osadzonej, szturmem dobywają i w pień wszystko wycinają. JemPam 116. Samego Crasusa zywcem dostawszy, takze iako Oycu głowę, y prawą rękę uciąc, a na dwie kopie zatknąc, a potym wszytkie pozostałe Woysko iego w pien wycinac roskazał; pod ktory czas siedmdziesiąt tysięcy trupow Rzymskich iako pniow w Obozie Crasusowym naciętych naleziono. SzołHist 6v. Polacy tym czasem i z Siemiaszkiem, pokryli się do Fortec i Zameczków roznych, a Chłopstwo z Taborami swemi z Zonami, dziećmi i bydłami, porobiwszy sobie przy Zamkach zasieki obszerne siedzieli w Nich, gdzie Ich przez całą Zimę dobywali Kwarciani, i w pień wycinali [...]. OtwFDzieje 85-86. [...] a Litwa zewsząd Ich po Wsiach napadali, i w pień wycinali. OtwFDzieje 97. Ze zas Chrzescianow tylko 6000 Turkow zas na 50000 było, więc pomienionego Generała zabito y Woysko w pień wycinano. IntrHist 171. Ty Boże skoroś grzech moy zuchwały przeniknął. Zeby lud w pień wycináł, na Aniołaś krzyknął. DrużZbiór 132. ◆ w pień wycięty »o lesie: taki, w którym ścięto wszystkie drzewa, który został całkowicie wyrąbany«: Stawy i sadzawki do dwora należące puste wszystkie, bór w pień wycięty. InwKal I 395.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas