1.»śliska powłoka lodowa na ziemi«: Pędząc ich [konie] do wody/ nie iest bespieczno bo ná gołoledzi rady padaią/ a obráżáią się.PienHip9. Gołoledź/ Glaciatus humor, aqua.Kn200. Lwow bawi Krolewica: Krol w Warszawie siedzi Szlachta się Domow trzyma, ni kot Gołoledzi Słucha iak zaiąc bębna rychło Wici Trzecie Kazą zbroyno kazdemu w swymstawac Powiecie.PotWoj50. I iako ten w szczsliwey Zostaie otusze Ktory umyslnym grzechem nie spyskławszy dusze Ciała nie oszpeciwszy wszeteczną przywarą Tu zywot stworcy Swemu oddaie ofiarą Nie padszy na chytrego Czarta gołoledzi Tu dla iego imienia, ochotnie krew zcedzi.PotWoj93. Niemasz teraz gołoledzi ani grudy niepodbiie się kon bo snieg po Tebinki droga miękka.PasPam154. Ieszcze zwyczáiu koni, kuć niemieli ludzie, Boso po gołoledzi chodziły y grudzie.PotPocz117. Gołoledź, f. 1) Glateis [...]. verglas.T III398.
◆ Związki frazeologiczne:
◆ jak na gołoledzi »niepewnie; w poczuciu niebezpieczeństwa«: jak na gołoledzi. wie au/ Nadeln, Gefahr; in Eilfertigkeit. en danger, en grande hâte. § stoię iak na gołoledzi.T III398.
◼ Przenośnie:
◼ Bo chodzi, z kazdem zwierzem w odpowiedzi, Wzdy wdzięczny widok presentuie Bogu, Kiedy na sliskiey Swiata gołoledzi, z sroszszą nad Smoki, bo serce łakomie, wyziera z piersi: Fortuną się łomie.PotSyl3.
2.przen.»niebezpieczeństwo; przeszkoda«: Nie przeszkodzą mu w Niebo żadne gołoledzie.PotPocz119. Gołoledź, f. 2) Gefahr [...]. danger, péil.T III398.
3.żart.»łysina, łysa głowa«: Gołoledź, f. [...] 3) im Schertz: Platte, kahler Kopf. [...] burlesq. tête chauve.T III398.
# Użycia metajęzykowe:
# Piędź/ (ita pono thema, vt żerdź/ miedź/ ćwierć/ gołoledź etc. at piądź et piędzia/ vt aliqui loquuntur, nullam habet analogiam).Kn685
# De Defectivis [...] gołoledź imbier kászel krew moc nieszczęście pámięc [...].WojnaInst49