W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 12.02.2013
*PANCERNY przym.
Słowniki:
L (XVII, XIX), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1644-1660
Formy: lp M. m pancerny; ż pancerna; D. m pancernego; ż pancernej; B. m żyw pancernego; ż pancerną; N. ż pancerną; lm M. mos pancerni; nmos pancerne; D. pancernych; B. mos pancernych; nmos pancerne; N. pancernemi; Ms. pancernych
Znaczenia:
1. »mający pancerz, osłonięty, wzmocniony pancerzem«: Przed tym y owem Woyskiem Pancerne isc miały Pułki: iesliby się wprzod ze strazą podkały Albo z inszemi ludzmi zeby wsiadszy na nie Nie oparli się, aze w Tureckiem Maydanie. PotWoj 126. Tam Hryniecki dziretem, przez pancerne nity Wpoły prawie: W skron Morstyn z Cedrowskiem przebity. PotWoj 170. 26-go było u mnie z Kodni grzeczne towarzystwo pancernej chorągwi jp. Morsztyna [...], z którem towarzystwem podpiłem. ZawiszaPam 75.
2. »właściwy, dotyczący, należący do oddziału składającego się z żołnierzy walczących w pancerzach«: Niewspominam Niemiecką raitarie, Dragonow: nusz Petehprcow, Kozakow wszistko pancernych, Pikinirow, piechoty cudzoziemskiei i naszei, wstarym i odartym odzieniu nikogo nie było widziec. VorLetSkarb 57.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: pancerna chorągiew: Ociec moy [...] Porucznikował, u Nieboszczyka Im-Pana Janusza z Łohoyska Tyszkiewicza Woiewody kiiowskiego pod Chorągwią Kozacką, bo przedtym niezwano Pancernemi Chorągwiami tylko Kozackiemi. DrobTuszInf 7. O iednym z nich towárzyszu pod Páncerną chorągwią, że pod Starczem mężnie nácieráiąc, z tych batalii ránę wyniosł 1638. NiesKor II 22. ▲ towarzysz pancerny: Był też ten abusus w Woysku Litewskim że Towarzysz Husarski Petehorski, albo Pancerny chował po Kilkanascie luznych czeladzi, którym nie Panowie ale oni Panom od siebie płacili dawaiąc Kożdy od siebie po talaru bitym. OtwFDzieje 43.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
PANCERNY
w funkcji rzeczownika
Formy:
Znaczenia:
»żołnierz noszący zbroję, osłonięty pancerzem; należący do oddziału wyposażonego w pancerze«: Gdy przeszła Vsarya postępuie po ni Pancerny Zołnierz, lekszy ze zbroie y koni Trzy Roty Trzey Potoccy prowadzą w kolczudze. PotWoj 59. [Jakub Sobieski] ktory niechcąc niczem Sławnych wydawac Przodkow: acz sam z Chodkiewiczem WRadzie siada Woienney y tamsto Piechoty Tusto stawił, do oney, Pancernych roboty Tylesz kiedy prowadzi Czartoryski Jerzy Vsarzow; ledwo wymknął Tatarom z obierzy. PotWoj 60. Vsarze na Przodzie Pancerni we Trzech szykach byli na odwodzie. PotWoj 78. Po nich idą Pancerni, po Pancernych wSworze i dragony wSwietney Łosi RaitaryaSkorze ToszPiechota, zelazną głowy kryta blachą Ale iey część niemała została pod Brachą. PotWoj 88. Drugi podjazd z p. rotmistrzem Piłsudzkim, gwałt miał zdobyczy i towarzyszów dwóch pancernych pana Oginskiego przyprowadził: Staszkiewicza i Pocewicza. ZawiszaPam 122. Woysko w. księstwa lit. zwinęli husarzów, pancernych, tatarów, rajtaryą. ZawiszaPam 202. Naznaczono zaraz zwalniaiąc od pospolitego ruszenia Szlachtę Z 10 Łanów iednego Pancernego stawić Zołnierza tam zaraz z miejsca owego i pod kommendę Hetmana W[ielkiego] oddać, znalezytym Munrerunkiem i opatrzeniem na pułroka. OtwFDzieje 78-79. Każdy z Ussarow bierze żołdu 448. złło; a Pancerny 372. złło. ŁubHist 267.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: PK, Red.