Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: lp M. pług; D. pługa // pługu; B. uż. nżyw. pług; N. pługiem; Ms. pługu; ~ lm M. uż. nosob. pługi; D. pługów; B. uż. nosob. pługi; N. pługami; Ms. pługach

Etymologia: <niem. Pflug>

Znaczenia:

1. »miara powierzchni ziemi uprawnej; podatek pobierany od tej miary«: Ustawa tedy stanęła że by brac 10 bitych Talerow co Miesiąc na kon z pługu co unas łąn to tam pług. PasPam 62v. Pokazałęm im Regestr kommissarski iak wiela pługow na ktorą wies połozył. PasPam 63v. Wszystkie Chorągwie biorą po 20 Talarów zpługa. PasPam 64. Conclusum tedy żeby podzielic pługi na kompaniią a kozdy uswego chłopa niech wybiera iako może. PasPam 64v.

2. »narzędzie rolnicze«: Nienowina to krolom tego Swiata W pomyslnym szczęściu przepędziwszy Lata Stracic koronę orac z wołęm w pługu. PasPam 110. Pan Senator [...] niemiał wszystkiey Substancyiey tylko iednę wies ale 300 pługow zniey orać wychodziło. PasPam 141. Czynił ci arcybiskup te Ceremonie [...] ale ziakim Sercem ziaką ochotą? Własnie kiedy owo Wilka zaprzęgą do pługa y kazą mu gwałtem orać. PasPam 233v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ jako w pługu chodzić koło czego »troszczyć się o co, dozorować, pilnować czego z wielkim zaangażowaniem«: Chory Pieczętarz, czásem absens; czásem annis pregrauatus; czásem nádwerężoney z Pánem konfidenciey; czásem nie podobna áby actu aequaliter intenso. iako w pługu, chodzić mogł koło wszytkiego. FredKon 64.