Słownik XVII wieku

Słowniki:
T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616

Formy: st. równy lp M. m bezwstydny; ż bezwstydna; D. m bezwstydnego; ż bezwstydnej; B. m nżyw bezwstydny; n bezwstydne; N. n bezwstydnym; Ms. ż bezwstydnej; W. m bezwstydny; lm D. bezwstydnych; B. nmos bezwstydne; ~ st. najwyższy lm Ms. najbezwstydniejszych

Znaczenia:

1. »rozpustny; nieprzyzwoity«: Westalskie Cory [...] Scielą łoża bezwstydne dzisiay trzebieniowi Z ktoremi dosyc czyni swemu umysłowi. DrobOpow 46. Ieszcze w nieostydło po Corce twoiey Łoznice, w szesc niedziel bezwstydny Wdowiec nową Połowice wprowadził. SzołHist 8. Lepieyby według Ewangelii tákim malarzom y Inwentorom, rękę odciąć, oko wyłupić á niżeli żeby bezwstydnym malowaniem tylu niewinnych gorszyli. BystrzInfElem Arch C3v. Byłże [we Włoszech] który zwodnik z większą sposobnością do bałamucenia młodych ludzi? sam sprosnych pełen namiętności ku niektórym, innym służył w ich rozpustach naybezwstydnieyszych. CycNagMowy 37.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Chłopá łákomego/ Woru dziuráwego/ Gościa bez=wstydnego. Nigdy nie nászycisz. ŻabPol C1.

2. »niemający wstydu, skromności, bezczelny«: Weźmie gorę tá bezwstydna, niecnotliwa ná wszytkie illicita śmiáłość. LubJMan 27. Zebránie to bezecnych w iednę massę, y bezwstydnych fałszow iáwnie pokázuie, że to są zfábrykowáne [...] Sądu tego niesprawiedliwego Actá. LubJMan 128. DO CZYTELNIKA świerzbiący język mającego. Szacunkarzu bezwstydny zabaw dobrych ludzi, Co cię do obmawiania niesłusznego budzi? KenEwinBad 207. Połchowski - regent trybunalski [...], bezdusznik i bezwstydny człowiek. MatDiar 762. Bezwstydny. unverschämt. éfronté, impudent. T III 39.

3. »haniebny«: Włodzimierz [...] trupem cięszkim połozył srogiego Pohanca Az musiał tył bezwstydny Podac Polakowi Do lassow Sieciechowskich. DrobOpow 68. Głupia Krzyzaka Zawziętosc do ucieczki bezwstydney zwabiła Gdy samego pierwszego z potyczki zpędziła. DrobOpow 102.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Chłopá łákomego/ Woru dziuráwego/ Gościa bez-wstydnego. Nigdy nie nászycisz. ŻabPol C1.