W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2024
BEZZĘBNY przym.
Słowniki:
T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn nie notują
Formy: lp M. m bezzębny; ż bezzębna; D. ż bezzębnej; C. ż bezzębnej; B. m żyw bezzębnego; ż bezzębną; lm M. nmos bezzębne; D. bezzębnych
Znaczenia:
»niemający zębów«: bezzębnego stárego. I Sił niemasz/ y zębow/ iusz ći wpoł vbyło/ A Zonę masz nadobną/ y wszem ludźiom miłą: Pátrzże byś tákiem nie był/ iák Zwierz czworonogi/ Ktory zębow niemáiąc ná Lbie nośi rogi. GawDworz 76. Bo insze zmysły samy sobie szkodzą w domu, Język nie tylko sobie, lecz szkodzi i komu: Ma miecz, ma ogień; gorsza, na kraj świata aże Dosiągnie, czego żaden z zmysłów nie dokaże. Dlategoć i dziadowie, i bezzębne baby Rady siła gadają, mając zamek słaby. PotFrasz2Kuk II 453. Y iuż ná zwiędłe [kwiaty] choć bezzębnej babie, Pożyczą zębow swoich twarde grabie. DrużZbiór 312. Bezzęby. Zahnlos, der keine Zähne mehr hat. édenté, qui n'a plus de dents. § bezzębna kobieta; bezzębny grzebień. T III 39. Dla osob bezzębnych, chcących żołądek pokrzepić, iest ta sałata wyborna. EisenNauka 77. Coż? chcesz plugáwcze bym w tobie kocháłá? Ten twoy czub brzydki, tę coć zásmierdźiáłá Wierutnym párchęm brodę splugáwioną, Te koźie uszy: tę twarz usmrodzoną, Te twą pászczękę zgniłą, záráźliwą, Brzydką, ciekącą, bezzębną, smrodliwą? GuarPastor 112.
Przenośnie: Nie zgadszy, czego trzeba płci niewieściéj Pięścią się pieści, I co miał płacić z mieszka, a wprzód z gaci, Tykwami płaci. Dlatego pięść posłał w dziewosłęby, Żeby wybić zęby; Znać, że miał kiedyś rany Z tej między kolany Bezzębnej gęby. MorszAUtwKuk 333.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz bezzęby.
Autor: WM