Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy: lp M. rok; D. roka // roku; B. uż. nżyw. rok; N. rokiem; Ms. roku; ~ lm N. laty; Ms. leciech

Znaczenia:

»jednostka czasu«: Zostawilismy tedy Tabory nasze w Czaplinku maiąc nadzieię powrocic do nich nay więcey za puł Roka. PasPam 53. Iako tedy ten Rok pięknie się skonczył [...] tak y tęn nowy dosyc się w fortunie zaczął. PasPam 62. Skonczylismy tedy Rok stary Niech będzie Imię Boskie Pochwalone w Mosinach 1659. PasPam 78v. Przypominał w przeszłym Roku otrzymane Wiktoryie. PasPam 172. Smogorzow pusciłęm na Rok w arendę Panu Trębickiemu. PasPam 234v. Zima tego Roku była własnie Włoska bo wszyst[ka] bez Sniegu y mrozu. PasPam 257v-258. Wywoziłem tedy rzeczy po trosze [...] Bom iuz był Smogorzow puscił Pasierbowi przed Rokiem. PasPam 282v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ rok któryś zacząć »o latach liczonych od czyjegoś urodzenia«: Byłęm tedy tam y drugi Tydzięn w owey konwersacyiey miłey, w owych komplementach ab invicem. Obiecuiąc mi Rozne promotiones ofiaruiąc mi Swoię Siostrzenicę Pannę Rudominownę Dziedziczkę, ktora miała Substancyiey lepiey nizeli na Sto Tysięcy Tylko ze dopiero dziewiąty Rok była zaczęła. PasPam 153. ▲ chłopięce roki:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ rok pański:

Związki niejednoznaczne względem znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ rok astronomiczny:

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ rok pański »wyrażenie tradycyjne: określony, wymieniony rok po narodzeniu Chrystusa«: Roku Panskiego 1657. Mielismy woynę Węgierską. PasPam 52. Rok Panski 1667. Przyiechałęm do Rodzicow na całą zimę do Węgrzynowic. PasPam 215.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ rok któryś zacząć: ◆ każdy boży rok: ◆ cały boży rok:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5. ● Więcey z przysádą Kolery spráwi obrotny w roku, niż flegmátyk zá dziesięć, (dla tego się rzec może: Obrotny iák dwá rázy żyie). FredPrzysł D2v. ● Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.