ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 25.05.2023
WODZIĆ czas. ndk
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1606
Formy: bezok. wodzić; ~ cz. ter. lp 1. os. wodzę; 2. os. wodzisz; 3. os. wodzi; lm 1. os. wodziemy; 2. os. wodzicie; 3. os. wodzą; ~ cz. prze. lp ż 3. os. wodziła; wodził; n 3. os. wodziło; lm mos 3. os. wodzili; nmos 3. os. wodziły; ~ cz. przy. złoż. lp m 3. os. będzie wodził; ~ tr. rozk. lp 2. os. wódź; ~ im. wsp. wodząc; ~ nieos. cz. prze. wodzono
Znaczenia:
»prowadzić, ciągnąć«: ...ktorym dał Pan Bog y oczy/ widźieć/ y vszy/ słyszeć/ my iednák sámochotnie y vchá zátkawszy/ y ocży zámrużywszy/ ślepym y głuchym wodzom prowádźić nas powierzylismy: ktorzy nas wodzą po kámieniách obráżenia y opokách zgorszenia. SmotApol 47. Płacz nieszczęsna młodości! jeśli ztąd rej wodzisz, Że inne wieki ludzkie ozdobą przechodzisz, Też nardy i kupresy ukochane sobie, Które głowy koroną, pozwieszasz na grobie. TwarSRytTur 39. Śpiewać się naucz — rada to- jest prosta — Będzie cię wodził, tylko ujmiesz się mu chwosta. KorczFrasz 34.
Związki niejednoznaczne względem znaczeń:
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ wodzić za nos: Wodzi pany za nosy... JurkPos A4/16. Ty lichoto Niedbasz oto Ze ćię zá nos wodźi Z tey przyczyny Ześ ty zgliny A oná záś z kośći... KochProżnLir 197. ▲ rej wodzić: ...we wszelkich spráwách teraz opilstwo przodkuie/ á że ták rzekę/ rey wodzi: bywáją zrękowiny (zmowiny/ u nas mowią zmowá) pijátyká bydź musi... GdacPan 43.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
◆ Związki frazeologiczne: ◆ potomstwo wodzić »o samicy ptaków: opiekować się małymi do chwili urośnięcia«: Straszowski [...] widział kuropatwy tam wylęzone y Stadami swoie potomstwo wodzące. PasPam 254.
● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Trudno tego wodzić/ kto nie może chodzić. RysProv XV, 7.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK