W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 07.10.2021
GRATULACJA rzecz. ż
Słowniki:
SXVI, SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T, L nie notują
Formy: lp M. gratulacja; B. gratulacją; N. gratulacją; ~ lm M. gratulacje; B. gratulacje; N. gratulacjami
Etymologia: <łac. gratulatio>
Znaczenia:
1. »powinszowanie, życzenie składane komuś z jakiejś okazji; wyrażenie jakiegoś życzenia, pragnienia«: O iákie byłoby szczęście moie! gdyby mię Pan Bog na świecie zápomniał, iużcibym go z niebá kwitował, by mi tyko ná ten kwit lat przymnożono, dostátkow dodano, honorow, tytułow w dom nánoszono. Izaliż to nie mutetá iák po Klauiszu stąpaią/ od pięćdziesiątego do tysiącznego/ od niebá do ziemi swoię mutetę pociągiwáią. A śmierć vsłyszawszy tákie ich grátulácye/ tákie mutety? iákie tez im responde oddawa? y iáko przypiewa. Ego dixi, iam rzekłá. WojszOr 301. Wybijali tę melankoliczną apprehensię Królowi J. M. Panowie Senatorowie różni, z powinnemi aktu weselnego gratulacyami przychodzący, [...] dobrą myśl przy tak wesołym akcie perswadując, której jednak wmówić w niego niemogli, bo i nabożeństwo kościelne i bankiet publiczny niewesoło odprawił. DiarPogKoniec 295. Mysliłem coby pisac pod te czasy w Połscze Historią czy Rymy czy co do zabawy Czy Sielanki czy fraszki czyli sowirz[al]stwo Albertusow czy Bayki czy tesz Oracie Czyli mowy pogrzebne czy gratulacije. OpalKSat 2. Wodzę się tedy z myslą iako mąm kwadrować Moię Gratulacyią. I komu winszować. PasPam 273. A chociażem do tych czas/ iakoby secundo flumine in aura publicorum votorum powolnością i życzliwością moią ku W. M. P. zábiegał; teraz iednák gdy się W. M. P. in virtutum stadio ad metam honoris przymknął/ anceps zostáię/ z grátulácyą moią/ czy W. M. P. novum honorem? czy novo honori, antiqua W. M. P. merita & pares oneri humeros winszowáć? PisMów II 376. Druga Część. Rożne w sobie Grátulacye y Kondolencye z Odpowiedziá mi/ záwierájąca. DobrPol I, 146. Przy Odpráwowaniu Miánowin ábo Chrzcin Gratulácye. DobrPol I, 154. Grátulácya ná nowy Rok/ z Podárunkiem/ przez Chłopcá. DobrPol I, 178. Grátulácya Krolowi Iego Mości. DobrPol I, 186. [...] poważam się - ja wierny Poddány [...] ná ten świeżo záczęty Rok [...] nisko się ścieląc podnoszkiem W. K. M. prezentowáć Grátulácyą. DobrPol I, 186-188. Zá ták miłe uprzeymą Grátulácyą/ wielce Wm. M. Pánu dziękuję [...]. DobrPol I, 200. Grátulácya Fraucymerowi. DobrPol I, 204. Nastąpiła przytym gratulacya od Magistratu tutecznego Krolowy Ieymci złożona. GazPol 1735, 25. Ministrowie [...] Cudzoziemscy w pokoiach Zamkowych swoie złożyli I. K. Mci gratulacye. GazPol 1735, 65.
2.w lm »dzięki wyrażające uznanie i radość«: Zarmat bito aze Zięmia drzała a potym nabozęnstwo Sliczne, kazania, Gratulacyie dzięki bogu za Dobrodzieystwa. PasPam 100. Iakie tam były pociechy, iakie Gratulacyie iako Principes Imperij poziezdzawszy się [...] mile krola witali. PasPam 264.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: WG, WM