Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: SZLACHCIC, ŚLACHCIC

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1601-1616

Formy: lp M. szlachcic; D. szlachcica; C. szlachcicowi; B. uż. żyw. szlachcica; N. szlachcicem

Znaczenia:

»mężczyzna należący do stanu szlacheckiego, człowiek dobrze urodzony«: Choćby mi łańcuchami barki skrępowano, choćby ręce i nogi kajdany skowano, przecię by Cię ujęły mocno palce moje, ściślej, niż gdy krępują winny list powoje. AktaPozn I/1 223. Obsadził tam Woiewoda na kommendzie grzecznego kapitana Szlachcica Dunskiego, z ludzmi nowo zaciąznemi. PasPam 62. Czeladnik iednak moy wolski nieiaki Szlachcic z pood Brzezin został się tam [w Dani] y ozęnił się z poddanką tego Szlachcica Czorką iednego Gbura ktory postępek czynił im lepszą nadzieię że y ia zapewne do nich powrocę. PasPam 70v. Mam Seymiki mam Trybunały mam koło Generalne utraque civis bom y Szlachcic y Zołnierz. PasPam 136. W tych bywałęm Iako Szlachcicowi nalezy okazyiach. PasPam 162v. Adulteryum y Szalbierskie fochy Widzisz Mazepa iak to Handel Płochy Szpetnie łgać y kraść zostawszy szlachcicem [...]. PasPam 177v. Nieobralismy na krolestwo Anioła Tylko Człowieka, Nieobralismy Krolewicza ale Szlachcica Polskiego a na poparcie mego Sentymentu y to przypomnę zes my mianowali za kondydata[!] Polanowskiego na ten czas Porucznika. PasPam 190v-191.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ przewoźny szlachcic »szlachcic, który zdobył lub kupiłszlachectwo za granicą«: Ia zas zem nigdy niebył Pasierbem ale Synem Oyczyzny Matki moiey y bydz nie mogę chocbym chciał Bozem iest ex Nativo dawnych Polakow Sangvine nie z cudzey ziemie przewozny Szlachcic. PasPam 139v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ chłop szlachcic: Albo moglsię nazwac [Fabrycki] od Fabryki ze zFabrykoual sobie to Sliachectuo badz od Fe brykcy ze Pfa Brykcęmu zuacsię Nobilisz, Bądz tesz od Pfa Brzycki ze brzycka rzecz chłop Sliachcic. TrepNekLib 83v.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Ieśli Szláchcic/ Szláchciánkę niech poymuie/ Ieśli chłop/ chłopównę. DobrGram 567.