Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Formy: lp M. przyrodzenie; D. przyrodzenia; ~ lm M. przyrodzenia

Znaczenia:

1. »ogół wrodzonych właściwości; natura«: Gdyż ten Pan [książę pruski] z przyrodzenia iest sercá wielkiego/ Więc dostátek y możność też nie mała iego. HofmańPor Biijj. Królowi też wrzasku jego słuchać się uprzykrzyło, gdyż przyrodzenia królewskie i pańskie są od innych różniejsze, wrzaskom, płaczom nieprzywykłe. SaadiOtwSGul 28. Bachmata dosyc z przyrodzenia bystrego z hukano kanczugami. PasPam 177. Nie wszystkich ták przyrodzenie spráwiło, áby więcey rozumu, ániżeli námiętności swoich, á bestyalskich popędliwości náśládować mieli. DanOstSwada I, 29. Luboć ia z przyrodzenia mniey iestem wesołym, przecież y na ten ostateczny punkt przyrodzenia z takową się zwykłem zapatrować spokoynością, iak na naymilsze iego przynęty y powaby. Monitor 41.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Afekt/ nałog/ przyrodzenie/ zataić trudno/ wnet się wyda. KnAd 730.

2. »genitalia«

Warianty fonetyczne: PRZYRODZONIE

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1646

Formy: st. równy przyrodzonie; ~ st. wyższy przyrodzeniej

Znaczenia:

»w sposób naturalny, wrodzony«: naturlich przyrodzonie naturaliter KusWeg H (65). Wszytka tedy stylu poetycznego - łacińskiego li lub polskiego - chwała na tym się zasadza, aby misternej poezyjej kunsztem jako najprzyrodzeniej, bez afektacyjej a uczenie i krótko zamierzonego konceptu treść, własność i istotę wyrazić... LubSArtDąb III, 244.