W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 28.04.2016
UMIERAĆ czas. ndk
Warianty fonetyczne: UMIERAĆ, *UMIRAĆ
Słowniki:
nie notują
Formy: bezok. umierać; ~ cz. ter. lp 3. os. umiera; ~ cz. prze. lp m 3. os. umirał; lm mos 3. os. umirali; ~ im. wsp. umierając
Znaczenia:
1. »konać«: Wolę rzeczom moim attendere [poświęcić uwagę] niz umierac patrząc natak iawne Scelera [zbrodnie] y powiedać zeto cnoty. PasPam 195. Sprawsię y zadusze te ktore ex occasione [z powodu] woyny z Ciała na Smierć nieprzygotowanego ustąpiwszy nietam poszły gdzie by były disposite [przygotowane] umieraiąc mogły się dostać. PasPam 195v. Umarł [Lubomirski] we Wrocławiu Ale umarł dobrowolnie na bol głowy narzekaiąc y tak mowiąc kto głową robi na głowę umierać musi. PasPam 214. Moia Zona nigdy niechciała w Smogorzowie mięszkać exratione [ze względu na to] ze to tam powiedali Locus Faralis [ miejsce nieszczęśliwe] ze Panowie albo Panie umirali. PasPam 235. Wielką pamięcią y dyspozycyią umirał bo nie w gorączcze ale tak prawie usypiał. PasPam 249.
◆ Związki frazeologiczne: ◆ ledwie od strachu nie umierać »bardzo się bać«: Wyszli tedy drzwiami zyzby. Iemu zadney nieczyniąc Wiolęncyiey ow ledwie od Strachu Nieumiera. PasPam 77.
2.przen. »kończyć się«: Niemoże tedy zła Fortuna dobrych Oyczyzny ukrzywdzić Synow ktorych Ręka Boska wswoiey Łaskawey konserwuie Protekcyiey y owszem chcąc zepsować bardziey czasem naprawić kiedy dobrą Sławę y nieumieraiącą Nagali Reputacyią. PasPam 269v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
◆ Związki frazeologiczne: ◆ ze strachu umierać »bardzo się bać«: Ten [Adolf] ze strachu umierał, Wniesiony [przez Zefira] między gęstych chmur Bałwány. DrużZbiór 237. ◆ od strachu napoły umierać »bardzo się bać«: Wszyscy się boią/ wszyscy od strachu nápoły vmieráią/ á on [Chrystus] nieustrászonym sercem odpoczywa. BirkNiedz 118.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
UMIERAJĄCY
im. przym. czyn.
Formy: lp B. ż umierającą
Znaczenia:
»kończący się«: Niemoże tedy zła Fortuna dobrych Oyczyzny ukrzywdzić Synow ktorych Ręka Boska wswoiey Łaskawey konserwuie Protekcyiey y owszem chcąc zepsować bardziey czasem naprawić kiedy dobrą Sławę y nieumieraiącą Nagali Reputacyią. PasPam 269v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
UMIERAJĄCY m
w funkcji rzeczownika
Formy:
Znaczenia:
»człowiek, który umiera«: Umieraiący zdał śię ieszcze raz chciał podnieść, a w tym mu śię krew strumieniem z gęby rzuciła; a Chrystan umarł. GelPrzyp 180.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas