W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2023
GOŹDZIK rzecz. m
Warianty fonetyczne: GOŹDZIK, GWOŹDZIK
Słowniki:
SStp, SXVI, Kn, T, L (goździk, gwoździk; pod: goźdź; XVI-XVIII), SWil, SW (goździk, gwoździk), SJP notują
Formy: lp M. goździk; D. goździka; goździku; ~ lm M. uż. nosob. goździki; D. gwoździków
Znaczenia:
1. »mały gwóźdź«: Goździk dréwniány. [...] Clauulus ligneus. Kn 206. Goździk żélázny/ goździczék. Clauulus [...]. Collaria cum clauulis imponuntur canibus. [...]. Kn 206. Goździczek, g. goździczka. Goździk g. [goździk]a. Nägelein von Metall oder Holtz. [...] petit clou; chevillette, broquette. T III 412.
2. »roślina ogrodowa uprawiana dla kwiatów, Dianthus: kwiat tej rośliny«: Goździki/ kwiatki swoyskie ogrodne.Caryophyllus, flos odoratus & coronarius [...]. Kn 206. goździk, g. [goździk]u. 1) Nelcke, Garten-Nägelein. [...] oeillet une fleur. [...] goździk rozkwitły; goździki ogrodne. T III 412.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: goździk polny: Pęcek z iabłek Cytrynowych, zlekka przetłuczonych, kwiatow Miodunkowych, ábo wołowego Języka, kwiecia Gwoździkow polnych, káźdego po łocie. To wszystko co nadrobniey posiekać, w worek płotná wietchego wsypać, y do báryły, ktoraby czternaście, ábo piętnaście gárcy winá w się wzięłá, we śrzodku zawiesić. SyrZiel 354.
3. zwykle w lm »suszone pączki kwiatów goździkowca wonnego używane jako przyprawa«: Goździk/ vel vsitatius goździki do potraw. Caryophyllum [...]. Kn 206. Kazałem spory garniec miodu wStawic [...] nasypałęm gwozdzikow Imbieru tomtak pił. PasPam 67. goździk, g. [goździk]u. [...] 2) Kreyd-Nelcke, Nägelein, Würtz-Nelcke. [...] un girofle; clou de girofle. [...] goździki są teraz drogie. T III 412.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: goździki kramne: Wziąć każe [Vigo] co naświeższego Nárdusu Indyáńskiego/ Alenki/ ktorą Aloe Epaticam zowią: Tucyey/ Gwoździkow kramnych/ káżdego po rowney części. SyrZiel 33. Wziąwszy [...] nasienia Bazyliowego/ Gwoździkow kramnych po poł szkrupuła. SyrZiel . goździki kramne T III 412.
4.muz. »kołeczek u skrzypiec«: Goździki v Lutnié/ etc. kołki. Collabi, Caelio R. è Graeco. [...]. Kn 206. Goździczek, g. goździczka. Goździk g. [goździk]a. [...] 2) Würbel an Geigen, Lauten. [...] cheville de violon, de luth. T III 412.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WG