Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1606-1608

Formy: lp M. m parszywy; ż parszywa; D. m parszywego; ż parszywej; C. m parszywemu; B. m żyw parszywego; ż parszywą; n parszywe; Ms. ż parszywej; lm M. nmos parszywe; D. parszywych; B. nmos parszywe; N. parszywemi

Znaczenia:

1. »mający chorą skórę, pokrytą strupami, krostami a. bąblami«: Jako od parszywych owiec [...] chronić sie i strzedz mają. NiemPam 212. {marg.] Páznokciom chropowátym. - Paznokcie ták u rąk, iáko u nog párszywe spądza y chędogie czyni. SyrZiel 348. Przeciwko truciznie zádáney/ z záby niemey/ ábo y párszywey/ ábo ziemney/ [kmin] iest osobliwym ratunkiem. SyrZiel 430. Na Parszywą głowę Wziąc liscia Jesionowego a z onego Liscia palic wodkę ale pierwey Iałowcu garsc. GrodzMisc 129b. Párcháty/ párszywy. KusWeg H8. Ten chłop ma wołów 6, wóz, pług, radło, konie parszywe pozdychały. InwKal I 276. Iowiszá poimawszy, do obrotu roskażałem przykowáć niebieskiego, pluiąc mu w oczy, iáko psu párszywemu w kászę. AndPiekBoh 7. Choćby skorá oblázłá z chłopá párszywego, Pan tego nieuważa, dla zysku swoiego. CompMed 399. PARCHY ná głowie. PARCHATY PARCHATA Parszywy parszywa oparszały. DanKolaDyk II, 53. GALEUX [...] Scaber [...] PARSZYWY, PARSZYWA, párchaty. DanKolaDyk II, 74. KTO parszywy niech się drapie, o tych co się urażaią o co w mowie iákiey. Polskie w tym rozumieniu przysłowie niesie, Uderz w stoł to się nożyce odezwą, álbo kto w piecu lega, ozogiem máca. DanKolaDyk II, 99. Potym uciąwszy rękę práwą odprowádzono go do więzienia iákoby z tryumfem, gdzie sam ieden siedział nie dawáno mu ieść, áni pić, áni posiłku żádnego. Po kilku dni wyięto mu iedno oko, y wsádzono ná wielblondá párszywego. TylkStrom 78.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Nie miáłá Bábá kłopotu/ y kupiłá sobie párszywe prosię. RysProv IX, 6. ● Jéden zły wiélu dobrych zépsuie. Jédná owcá párszywa/ wszystko stádo zárázi. KnAd 309.

2.ekspr., przen. »podły, zepsuty«: Káżdey sekty Heretyckiey złe są owce y párszywe. StarKaz II, 188. Niech się tedy Heretycy od swoich fałszywych Prorokow názywáią rożnie/ iáko chcą/ wszyscy iednák zárownie párszywemi owieczkámi są. StarKaz II, 196. Powinność to iest Pásterzá káżdego/ áby wiedząc o owieczce swoiey párszywey/ ktoráby ábo w iáwnym grzechu leżałá [...] ábo w lichwie/ nápomnieć pierwey/ á potym strofowáć. StarKaz 290.