Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: WEJRZEĆ || WERZEĆ || WEŹRZEĆ || WEJZREĆ, WEJRZYĆ

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: bezok. werzeć // wejrzeć; ~ cz. prze. lp m 3. os. wejrzał; ż 2. os. wejrzałaś; ~ cz. przy. pr. lm 3. os. wejrzą; ~ im. uprz. weźrzawszy // wejrzawszy // wejzrawszy

Znaczenia:

1. »rzucić okiem, spojrzeć«:

Rekcja: na kogo

...ábyś w to wszytko ode mnie tobie/ zá pozwoleniem/ ábo rácżey roskazániem y Błogosłáwieństwem stárszych przełożone/ nie ospáłym okiem/ ani otruchláłym sercem/ ále trzeźwym vmysłem/ y cżerstwą duszą weyrzeć zezwolił zezwolił... SmotApol 176. Bracie dawniey było trzeba temu złemu zabiegac teraz iako proszę Bespiecznie mu y werzec woczy gdyc sąm czynieł I zmłodu gorsze rzeczy. OpalKListy rkp 39. Idąc [...] na nikogo nieweyrzał, nikomu się nieskłonił tylko tak obiema rękami podniosł przed oczy owę Czapkę z Passyiką a w nię patrzył. PasPam 83. Przytym záwzięciu weyzrawszy w tę Spráwę Iusz był Zamoyski chciał iść ná zástawę... OblJasGór rkp 53. Jużże mię nie trap, nie chceszli mię w grobie Ujrzeć, leczbyś ty pono i wtenczas, o sroga! Nie wejrzała, choćby się widziała u proga Okrutnego Plutona. MorszZWierszeWir I 381.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ łaskawym na kogoś wejrzeć okiem:

2. »zwrócić uwagę na co«:

Rekcja: na co

Nie ma sie tedy Anicenná/ przeciw Galenowi o co zurzyć/ pilnie weźrzawszy w sentencyą iego... SyrZiel 456. przyiaćiel przyiáćielowi kochánemu wszytkiego sie zwierza: oddáiąc serce/ zamysły/ y śiebie sámego: potym iż nacżęśćiey ná ręce wzglądamy/ ták w obcowániu przyiaćielskim/ iáko y w inszych zabáwách: náten Kleynot weyrzawszy/ nie tylko ná przytomnego/ ále y náodległego przyiaćielá wspominamy wspominamy. SpiżAkt E. Powiedzieli że mąmy Złotych 100 Odpowiedział że nato tam y nieweyrzą [...] Stanęło na Złotych 600. PasPam 170v. a zatém widząc upór wielki plenipotentów królewskich, ordynowała konfederacya do króla posłów, Tarła podstolego litewskiego, Ponińskiego i Radeckiego, żaląc się na plenipotentów królewskich, że z wielką zwłoką rzeczy czynią, a prosząc, aby w to sam raczył wejrzyć, bo takim stylem, jakim robią w Lublinie, nigdy traktat dojść nie może. OtwFDziejeCzech 287.