Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»kradzież«: Napetardy podkopy co niektorzy radzili żeby się niespuszczał, te fortele naukradkę tylko idą tu Nieprzyiaciel się ostrzegł nic mu tymi fortelami nieuczynięmy [...]. ŻółkPocz 15. [Junona:] Siostrám iest [Jowisza]/ ále żoną niesłusznie mię zową. Lecz y zdráyczyna przestáć ná ukradce może/ A niewielką ztąd krzywdę násze weźmie łoże. [...] A to się iey [Europie] z Iowiszá mátką bydź záchciáło/ Czego mnie sámey iedney ledwie się dostáło. OvOtwWPrzem 114. [Antoniusz] Goni tę; co mu sprawiła upadki [Kleopatrę] Niepamiętaiąc na siebie samego, I przez sromotne dobiegszy ukradki Ieyże okrętu uciekaiącego, Wszedł nąń [...]. ChrośKon 495. Nie wiem; co zác są w miłości ukradki: Y Bogow samych biorę w tym zá świadki; Ze iák mię z mężem złączył ślub do pary, Nie náruszyłam sprzysięgłey mu wiáry [...]. OvChrośRoz 264. Zdraycá on Iázon, przy pewney nádziei, Siłá swey tákże przyrzekał Medei: Nie długo iednák, bez czołá, bez sromu, Wygnána byłá z Aezońskiego domu. [...] Acz ci ia się w tym, nie boię, ukradku; Takiego, iáko Medea przypadku [...]. OvChrośRoz 272. Exercita zaś: ćwiczenie koni i jeżdżenie na nich, monstrowanie i zażywanie oręża wszelakiego, fechtowanie, woltyżowanie i wszelkie inne sposobności ciała, których w akademii kawalerskiej uczą. [...] A jeżeli ochota do grania na czym - to ukradkiem wolnego czasu, aby wszytko umieć, nie zawadzi. LubSInPol 276. Pójdźmyż za dalszymi trochę latami, aż owo onegdajsze dziecko [...] wakacyje sobie ustawicznie wymyśla, zdrowi[a] i butów defektami, ukradkami i dalekimi od szkoły manowcami narabia i lawiruje, koszt rodzicielski marnuje i zawodzi. MałpaCzłow 214. A DES HEURES DE' ROBE'ES, (temps qu'on prend sur ses occupations ordinaires.) [...] CZAS ukradkiem wzięty, godziny ukradkowe. DanKolaDyk I, 449.

UKRADKIEM
w funkcji przysłówka

Formy:

Znaczenia:

»potajemnie«: [Nieślubne dziecko] Wychowali się vkradkiem miedzy własnymi; dział z nimi rowny bierze/ do ktorego práwá żadnego nie ma: wyrzucąli go też zá płot tędy/ ábo dádzą na wychowánie ládá komu [...]. BirkNiedz 28. Vkradkiem/ [...] Furtim [...] v. Kradzieżą/ W dorywczą/ etc Wkradam się. Kn 1183. Ilekroć na mię moja dziewka cicha Ukradkiem pojrzy, zarazem i wzdycha [...]. MorszAUtwKuk 272. Liczemy piniadze zawarszy sie zęmną w Sklepiku iednym bardzo cięmnym, o iednym tylko okięnku na Zamku w tyle S. kazimirza. Liczylismy tedy iako ukradkiem prawie. PasPam 180. Cichusieńko, ukradkiem będę całowała Twe oczka, lecz ostrożnie, bym Ci snu nie brała. HugLacPrag 102. Taklibym ia mogł, przewieść to ná sobie, Zeće zá iedęn maydrozszy skarb sobie Waźąc, miałbym zboycą tey drogośći: Albo zá miłość zdraycą tewy miłośći: Zá iáwną Sczerość Vkradkięm od ćiebie Czybym miał odeyść? Vwaz to V Siebie. OblJasGór 40r. Noc to ma w Przywileiu, gdy świát mrokiem się ćmi Ze wstydliwe niewiasty zastępuią dziećmi, Chroniąc się Słońcá, rzeczy przyrodzone rzkomo, Vkradkiem odpráwuią, choć wszytkim wiádomo. PotPocz 66. Tandem 11 Februarij pod Zamość z swoią Partią Woyska przyszedł [król szwedzki], gdzie ukradkim [!] niespodziewanym około samey iedenastey godziny przed południem chciał Bramę ubiezec y opanować. DrobTuszInf 63. [Pompejusz] ukradkiem z Miasta y portu umknowszy, za sprzyianiem ciemney nocy, pogodnego Wiatru y morza spokoynego barzo spiesznie z Brundusium do Macedoniey uchodził. SzołHist 15. [Turcy] Winá nie piią, chyba ukrádkiem, słoniny nie iedzą, bo to Haram oboie u nich, to iest rzecz niegodziwa. ChmielAteny II 493. Ukradkiem, *w Ukradki, adv. verstohlner Weise, geschliechen. à la dérobée, en cachette; furtivement, secretement. §wziąć, czynić co ukradkiem. T III 2404.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

UKRADKĄ
w funkcji przysłówka

Formy:

Znaczenia:

»potajemnie«: Znáć że ono oko było wyimowáne, bo ináczey, [Gorgony] nie mogłyby go były sobie ná przemiány pożyczáć. Znáć y z tąd, że gdy ie iedná drugiey podawáłá, Perseus rękę vkradką podłożywszy, dostáł oká onego. OvOtwWPrzem 177. Słodow y wywárzyn, áby ze Dworá ná wieś nie wydawano, álbo vkradką nie przedawano, przestrzegáć, y zakázáć trzebá [...]. HaurEk 22.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

W UKRADKI
w funkcji przysłówka

Formy:

Znaczenia:

»potajemnie«: [Kozacy] więcey się na nasze nie spuszczaiąc datki Co noc niemal, to Turkow, łowili w ukradki. PotWoj 132. Teraz, mając przed sobą oczywiste świadki, Że wstał z martwych, każe[cie] twierdzić, że w ukradki Wyjęli go uczniowie. PotZmartKuk I 629. Ukradkiem, *w Ukradki, adv. verstohlner Weise, geschliechen. à la dérobée, en cachette; furtivement, secretement. [...] rodził się w ukradki. er darf seinen Vater nicht nennen. il est du côté gauche; il est comme le loup qu'il n'a vu jamais son pére. T III 2404.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]