W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 05.04.2014
*GRANAT I rzecz. m
Słowniki:
SJP notują
SStp, SXVI (?), Kn, T, L (?), SWil (?), SW (?) nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1643
Formy: lm B. uż. nosob. granaty; N. granatami
Etymologia: <niem. Granate>
Znaczenia:
»pocisk artyleryjski wypełniony materiałem wybuchowym«: Y te [moździerze] są bárzo potrzebne, bo ponieważ ták rychtowáne bywáią, że ogniste przypráwy zgory nádoł iák deszcz spuszczáią, może z nich, lubo zdáleká, lubo zbliská, lub w wykopách, lub też w polu, kiedy nieprzyiaciel Przerwę uczyniwszy szturmowáć chce, wielkimi granatámi, ktore muszkietowemi ładunkámi, y inszym nieugászonym ogniem zewsząd ármowáne są, strzelá, rychtuiąc ie tám gdzie nawietsza kupá ludzi: ktore nie tylko stráchu, ále też yszkody wielkiey nábáwią. UffDekArch 62. Insza to bywało owych Lat że kamykami a Oszczepami do siebie ciskali Tarasnami mury tłukąc. A insza teraz kiedy to Granaty y Bonty [!], kartace wypuszczą kiedy z okrytnych kartanow iako Cebry kule wylecą kiedy uczynią deszcz ognisty y przez pancerz y przez Łosią skorę y przez wszystkie vestimenta Ciało az do kosci przenikaiące y iak swiderkiem wiercące. PasPam 258v. Leczą ogniste sztuki y granaty Na dach Kościelny z ognistey armaty: Wience z knotami, smołą y zywicą Obląne, lecąc płomieniami Swiecą. OblJasGór 34v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: burzący granat:
Przenośnie: Masz [Kasiu] też mocniejsze na obronę Cekauzy swe i armaty, Rzucając z oczu w każdą stronę kule ogniste, granaty. MorszAUtwKuk 301.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM



W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 26.11.2012
*GRANAT II rzecz. m
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1677-1694
Formy: lm B. uż. nosob. granaty
Etymologia: <z łac. grana ''ziarno''>
Znaczenia:
»kolor ciemnoniebieski«: Wnidziesz w ogrod, aż stu farb w oczach staną kwiaty; To szarłat, to purpurę, te żywe granaty, Te wyrażają koral, te barwę perłową. PotFraszBrück II 374.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WG