W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 30.09.2021
Warianty fonetyczne:
WEZER, WEJZER
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688
Etymologia: <
tur. vezir 'wezyr w Turcji osmańskiej; minister'>
Znaczenia: »tytuł najwyższych dostojników tureckich«: Posyła Weyzer [!] po Hana. PasPam 260.
Rzecze Wezer Radz o mnie. Han odpowiedzia[ł] Radz ty sąm osobie. PasPam 260.
Do wiedziawszy się Cesarz Turecki o konjuncyiey [...] Posłał Emiry do Wezera po wiedeń. PasPam 260.
Wielkie nastąpiły trwogi Szemrania y bunty przeciwko Starszyznie o Nieszczęsliwą woyny Prosekucyią y o zgubienie tak wiela Ludzi co Cesarz składaiąc na Wezera kazał go in Publico Foro Udusić. PasPam 277.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
wielki wezer »pierwszy z wezyrów, piastujący najwyższą po sułtanie władzę«:
Kiedy przystępował wielki Wezer ad oppugnationem Wiednia nigdzie mu się nie smieli [Niemcy] opponere offensive. PasPam 267v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 12.09.2022
Warianty fonetyczne:
WEZYR || WEZER
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1633
Znaczenia: »w Imperium Osmańskim: najważniejszy urząd na dworze kalifa«: Ztąd [ze sturczonych jeńców] hodzie, literaci, czausze i bedzy Wezyrowie i wielcy rostą beglerbedzy. TwarSLegK 214.
A sam pełną postać Wdżeków Tulliuszowych niosąc i wymowe, Z-Wezerem się powita. TwarSWoj 91.
Kazał [Cesarz] wypuścić z więzienia Brátá swego/ á Wezyrowi / ktory mu to dissuadebat odpowiedział/ ze nie tylko periculum vllum nie ápprehenduie ex illius libertate, ále owszem żáłuie że wiecej nie ma Bráciey. MerkPol 11.
Iest rodem z Hiszpániey/ w rzeczách zręczny y biegły/ względem czego do tákowey przyszedł vwagi v Porty/ że nie tylko ieden ze 7. Wezyrow tám rezyduiących/ ále też Kikáię (to iest Stárszym) nád Cechauzem go vczyniono. MerkPol 118.
Wezyr raniony w lichey sukni zuciekał, y niemal szalony By dziecko rzewnie płakał. DrobOpow 52.
A jeśli też o jego chcesz wiedzieć urodzie, Wierz, że nie na cudniejszym w samym Carogrodzie Siada najwyższy wezer, kiedy na dywany Tysiącmi kawalkaty bywa wprowadzany. MorszZWierszeWir I 454.
Po tey ceremoniey/ Wezyrowie y Bászowie nisko się pokłoniwszy/ naprzod ziemię/ á potym kray Száty iégo cáłuią/ tym kształtem go zá páná y Cesárzá prawdziwego przyznawáiąc. RicWielJMon 7.
To co w przeszłym tygodniu było z ruskiej poczty o wezyrze mauzołowanym confirmatur i z wiedeńskiej; miano go jeszcze udusić, ale odprosił kajmakan, który na miejscu [jego] wezyrem został. SarPam 9a, 239.
Toć czynili Bassowie Wezyrowie, Czauszowie, Sandziakowie, Beilerbeiowie [oddali hołd Bohaterowi]. AndPiekBoh 14.
Wezyrom Bászom Beclerbejom y Iánczárom wszystkim popryskowałem [...] gęby. AndPiekBoh 110-111.
Chan tatarski, Salingiera, przyjaciel i pobratym wielki królewski i już z Królem mający condictamina, aby się podejrzanym nie pokazał, przyjeżdża do Wezyra, któremu donosi, że: "Z mego wojska ludzie przyprowadzili kilka niemieckich języków, którzy powiadają, że król polski w osobie swojej przeprawia się pod Tulnem przez Dunaj". DyakDiar 50.
Wszczeła się w konstantynopolu rebellia, w ktorey Wezyra W. Reis Effendego y Kapitana Baszę Wydano y Ubito. IntrHist 178.
Komendę nad wszystkiemi daje Jussupasie Wezerowi wielkiemu; który w takim czasie Zdał się, i był, do wielkich imprez doskonały, Bo cnoty wielkich Wodzów, wszystkie się zebrały W jednę jego osobę... GośPos 82.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz *kalif.