Słownik XVII wieku

Słowniki:
Kn, T, L (XVII-XIX), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1614

Formy: st. równy lp M. m widoczny; ż widoczna; D. m widocznego; n widocznego; B. ż widoczną; lm M. nmos widoczne; B. nmos widoczne; N. widocznymi; ~ st. wyższy lp D. n widoczniejszego

Znaczenia:

1. »taki, którego można dobrze widzieć«: Widoczny ná widoku léżący/ Apparens. Spectabilis vndique campus [...]. Kn 1243. Kościoł ten Oycow Kármelitow Bossych/ przeniesiony iest z blisko widocznego sádu z wilgotnego mieyscá [...]. PruszczKlejn 72. Widoczny. sichtbarlich, das zu sehen ist. visible, aparent, ouvert, découvert, qu'on peut voir, qui est à la vuë. T III 2525. Krotko, dla śiebieśmy śię urodzili. Wady iego w tey mierze, wrowney z mymi naprzeciw stawaią wadze, i dobre iego przymioty, tym samym widoczniey pokazuią. Monitor 173.

2. »oczywisty, wyraźny«: Widzieli uczniowie Páńscy wielkie miłosierdzie Páńskie nád innemi; nád sobą nie uczuli ieszcze żadnego (mowię tego widocznego) wzięci tedy ná morze/ áby doználi łáski iego. BirkNiedz 116. Ale że Rezydent rożnymi widocznymi dowodámi/ mocno stał przy negátywie; tedy náznáczyłá mu Portá termin 40 dni/ przed ktorego expirácyą ma pisáć i otrzymáć respons [...]. MerkPol 54-55. Albowiem więcey tęn sławy uymuie kto czyie sławne y swiatu widoczne nietak dostatecznie iako by potrzebowały, Chwali Actiones. PasPam 85v. A iezeli woynę zacząć toią nadobrym zacząc fundamencie że by koniec niekonfundował początku y że by tego co zaczniemy niezałować czego iest widoczny konterfekt Woyna Szwedzka. PasPam 138v. A skonczywszy tę Consolacyią widoczne rzeczy były ze to nie wsmak było senatorom gdy zrozumieli że ta iego sentencyia była ex mente [króla]. PasPam 142v.

3. »taki, który pozwala dobrze widzieć; taki, w którym można dobrze widzieć«: [Żołnierz] posłał páchołká przed sobą/ ktory by się ná kráiu lásu przypatrzył/ iesliby w polu zasadzki iákiey nie było/ á noc była widoczna od Miesiąca [...]. SpInZąbMłot 296. Widoczny/ ná ktorym widzieć. v. Jásny. Kn 1243. Záćmiłá śmierć w Michále [Wiśniowieckim], noc onę widoczną [...]. PotPocz 36.

Związki niejednoznaczne względem znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ wojsk. widoczna obrona »stała linia obrony«: widoczna obrona Kriegs-Bauk. die beständige Streich-Linie. la Fortif. ligne de défence, fichante. T III 2525.