W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2023
WINNY II, WINIEN przym. od WINA
Słowniki:
nie notują
Formy: st. równy lp M. m winien; winny; ż winna; n winno; N. m winnym; lm M. mos winni; D. winnych; N. winnymi; ~ st. wyższy lp M. m winniejszy; Ms. ż winny; lm M. mos winniejsi
Znaczenia:
1. »taki, który zawinił, który odpowiada za co«: Iezelis Winny to cie Bog w tey Okazyi [...] skarze. PasPam 102-102v. Ten winięn kto oskarzył. PasPam 136. Bardziey go winnym nizeli nie winnym bydz sądzę. PasPam 136v. Insza to iest rzecz bydz obwinionym a insza winnym. PasPam 138. Kazał [król] się nąm obłapić przeprosić się odpuścić sobie z Serca bos cie iuz teraz obadwa sobie winni. PasPam 176v. Owi Infamisowie Poniewierali się az dodrugiego z nowu Seymu. Na ktorym Generalna Stanęła amnestya na wszystkich [...] oprocz kilku niektorych [...] Co byli winnieysi. PasPam 186v. Zaczym prawni ludzie tychże stron wysłuchawszy, winnymi ich być obie strony uznają i nakazują: Naprzód Jurkowi Kowalowi, aby za to zepsowanie zboża dał na cyrkiew kunkowską za jarczuge szelągami złotych 3, za proso złoty 1 groszy 15 i plag aby wziął dwadzieścia. KsKlim I, 380. Stánął potym Woyt sámosiodm/ wyznał swą osobą/ Mowiąc że winnieyszy Kiernos/ bo ią [świnię] pchał przed sobą. NowSow nlb 35.
Związki frazeologiczne: czynić winnym:
2. »taki, który jest zobowiązany do czego«
Związki frazeologiczne: winien wdzięczność (sz. zm.) »ktoś jest zobowiązany do wdzięczności, wiele zawdzięcza komuś«: Musi sobie przypominać co WSCi winięn zawdzięczność. PasPam 162v. ◆ winien wiele wdzięczności »ktoś jest zobowiązany do wdzięczności, wiele zawdzięcza komuś«:
3. »należący się, należny«: Lecżesmy przedśię wźięli swoie własne rzeczy/ Ktore Bog nam vżycżył mieć ná winny piecży. HofmańPor Aijv. Do ktorey ochoty [...] winna, Maiestatowi obedyencyia y przysługa A sama Stymulowała mię Cnota. PasPam 147v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Winien mu/ iák báran wilkowi. KnAd 711.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
*WINNY m
w funkcji rzeczownika
Formy:
Znaczenia:
»ten, kto zawinił, winowajca«: Iezeli temu kto się niewinnym czyni choc do inszych winnych Regulowana przykra się widzi luba [zam. lubo] niewielka przymowka ztąd że niech bierze miarę. PasPam 140v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas



ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2023
WINNY I przym. od WINO
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643
Formy: lp M. m winny; ż winna; D. m winnego; ż winnej
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiMacicá winna/ Łozá [...] Vitis, is [...] Mater vini [...] Viticula [...] Palma vitis maior, ex qua vuae nascuntur. Kn 378. Mácicá winna płonna/ dzika. Labrusca [...] Fera vitis [...] Psinki wodnen czerwone. Kn 378. Mácicé winney zárázá/ opádzistość [...] Roratio. Kn 378. Winna mácicá/ v. Mácicá. Kn 1262. Gdy niekiedy ktoryś pobożny Mąż do Kośćiołá ná nabożeństwo szedł: tráfiło śię mu mimo winnego szynku dom iść/ gdźie niektorzy swowolni Mołoycy pili/ gráli/ á przy tym hániebnie bluźnili/ y społu śię wádźili;... GdacKon 14. WINNA MACICA, iest dlugo corruptionis ex pers. Statuá Jowiszá w Mieście Populonii z Winney Mácicy nie ieden wiek przetrwałá. ChmielAteny1745 I 543.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: chmielina winna: A teraz się bez woyny imáć dopuszczácie: Czy Wam młodzieńcy/ co się świeższych lat bydź znacie/ Y blizszych mego wieku/ ktorym hártowáne Zbroye przystoyniey nosić/ niźli obkrącáne Chmieliną winną tyki/ y w szyszak stalony Głowę swoię vbieráć/ niżli w list zielony?. OvOtwWPrzem 126. Tám matká iego Agáwe máiąc przeciw synowi vmysł nieprzyiacielski, dla bluźnierstwa przeciw Bachusowi, wespoł z siostrámi, Ino y Autonoe, ná Pentheusá się tyką swoią, ktorą chmieliną winną zieloną obwiniona byłá, rzuciłá [...]. OvOtwWPrzem 133. ▲ brant winny: BRAN de vin [...] Brant winny wodka z lagru winnego robiona. DanKolaDyk I, 225. ▲ administrator składnego winnego: Ichm. Panowie posłowie mają się o to [zakaz kupowania wina za granicą] starać [...] ażeby o to czynił instygator ex delatione administratora składnego winnego w trybunale inter causas fisci. AktaKrak II/1 215.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: grono winne: A ná winney mácicy były trzy gáłązki/ á oná jákoby pąkowie wypuszczáłá/ á wychodził kwiát jey/ y dostawáły się jágody gron winnych. BG Rdz 40, 10. Grono winne/ kálinowe/ bzowe. Botryon, Botrus [...]. Racemus [...]. Kn 210. Przyniosła [...] gron winnych/ bronatno zfárbowánych z rodu. OvOtwWPrzem 332. grono wina albo winne. T III 422. ▲ beczka winna: v béczék winnych Kn 337. w beczkách winnych SolArch 133. ▲ ocet winny: Acetum vini. Ocet winny. GuldOn 33.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
WINNE n
w funkcji rzeczownika
Formy: lp M. winne
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji...nie tylko łanowe pobory, ale i insze accidentia, czopowe, furmanki, czwarty grosz, składne winne, pogłówne żydowskie. AktaKrak I 344.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: WM, PK


WINNY II patrz WINIEN