Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»wiedząc o czymś, świadomie«: Z temi rzeczámi [lekami]/ przy łásce Bożey możesz się nie zárazić powietrzem morowym/ choćbyś też niewiádomie bywał v zápowietrzonych. Bo wiádomie bywáć/ głupiego iest: nátrącáć się ná zły/ ábo śmiertelny raz. PetrSInst C4. Wiádomo/ świádomo. Exploratò nauigare [...] po świádomiu [...]. Kn 1239. Wiadomo/ świadomo. Exploratò, zinamay. SzyrDict 475. Widząc w inszey barwie, bo w zakonney sukience poprzysiężonego sobie sługę, wiadomie się o niego bies iako o swego kusił. NiesKor II 214. wiadomo, świadomo adv. kund, bekannt. notoirement, manifestement. T III 2515.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ wiadomo komuś czynić (sz. zm.) »powiadamiać kogoś o czymś«: Wiádomo wam Przyiáciołom nászym czyniemy; iż Hetman Ierzy Chmielnicki/ y ż wielu Pułkow Zádnieprskich Kozacy/ przepomniawszy Bogá y obietnice swoie/ y przysięgi odmienili/ y Wielkiego Hospodára Naszego/ I[e]g[o] Cárskie Wieliczestwo zdradzili/ y poddali się Krolowi Polskiemu [...]. MerkPol 169. Wszem wobec y każdemu z osobná, teráznieyszego y na potym będącego wieku ludziom czyniémy wiádomo tą nászą y Bráciey w Domu pozostáłych imieniem, I.K. Mości Pánem nászym Miłościwym y cáłą Rzecząpospolitą vczynioną Mánifestácyą. LubJMan 116.

WIADOMO
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

»jest znane«: Wiádomo iést/ wiádoma rzécz iést. Scitum est [...] Constat inter omnes [...] Exploratum est mihi [...]. Kn 1239. [...] wiadomo mi to dobrze ze tu Pan Ociec moy Posłem bywał, nie tayno y to iako z Osudarami waszemi y z wami samemi postęmpował, czego tedy y ia nasladuiąc nie inaczey z wami isc chcę iako mi Posłowi Wielkiemu od Wielkiego Krola w wielkich dełach posłanemu nalezy. PiasRel 26. Teraz niechay to będzie wiadomo krolowi, ieśli to Miasto zbudowane będzie, y mury postawione, żadnego hołdu [...] dawać nie będą. KorRoz 117. [...] ziednáły mu [angielskiemu inżynierowi] tu iego Machiny y instrumentá/ ktore dał porobić/ credit wielki/ á osobliwie ze wszystkim wiádomo/ iż Fráncuzowie zá iego stárániem dostáli Arras, Grauenlingen, Mommedy, Donkerken, y innych Fortec wiele. MerkPol 233. A żeby wiádomo iáśniey było to, co piszę, kilká tu niżey kłádę listow pisánych. LubJMan 91. Iuz nieraz wiadomo to iest Całęmu Woysku y Wodzowi memu nie skąpo dla Oyczyzny utoczyło się krwie. PasPam 133. Zęmną Samym o tez dobra ktore takze trzymałęm po Bracie moim iakie wzniecili Hałassy wiadomo iest W k MSCi P MMłemu. w iakie mię wciągnęły litigia y koszty. PasPam 285. Tym czasem będę robieł dosiwizny, Tobie nałaskę, na sławę Oyczyzny. Grecya nią iest rodziełem się wRhodzie, Iednem z przednieyszych miast tamtey połaci, Co y naziemi moze y na wodzie, Y iako cnota Rycerska tam płaci, Wiadomo swiatu [...]. PotSyl 97-98. Noc to ma w Przywileiu, gdy świát mrokiem się ćmi Ze wstydliwe niewiasty zastępuią dziećmi, Chroniąc się Słońcá, rzeczy przyrodzone rzkomo, Vkradkiem odpráwuią, choć wszytkim wiádomo. PotPocz 66. Szczęsny Herburt, lubo w Senacie nie zasiadł, ale dlá swey godności naywyższego w nim stołka godny, Iako będąc wielkim u Cesarza Tureckiego Posłem u Porty, animosè y rostropnie stawał, iako dowcipem swoim y Krasomowstwem nie tylko w Polszcze, ale y w obcych kraiach słynął, już to y małym y wielkim wiadomo. DanOstSwada 2. wiadomo; wiadomo iest. es ist Stadtkündig. cela est notoire; cela est de notoriètè. T III 2515.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]