Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BALON, BALLON

Słowniki:
L ((bez cyt.)), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy: lp M. balon // ballon; B. uż. nżyw. ballon; N. balonem; ~ lm D. balonów; N. balony

Etymologia: <niem. ballon, z wł.; fr. ballon>

Znaczenia:

»kulisty worek ze skóry lub pęcherza, wypełniony powietrzem, służący do gier i zabaw«: Nieprzystoi szláchcie kostek/ kart gráć: tańcow Włoskich/ piłek/ balonow się chwytać: gdyż kárt y kostki kostyrom/ kártownikom/ y ludziom nikczemnym y prożnym przystoią: galardy skákać/ piłki, bálony gráć/ ácz piękna rzecz iest młodemu/ wszakże na to mieysce potrzebnieysza y przystoynieysza/ kopią do pierścieniá gonić/ ná koniu ieździć/ y co się wyższey námieniło. PetrSEt 300. Inszy o nię [Marfizę] kopie oraz ułomili, Ale tak jej ruszyli i tak jej wadzili, Jako wadzi murowi, kiedy go piłami Albo balonem biją, nabitem wiatrami. ArKochOrlCz III 106. Jest tak wielą mój żywot fatyg sturbowany, jako balon do góry wielą rąk miotany. HugLacPrag 114. Porwawszy czworákie Consilium, swemi ze skory obdárłem rękomá, z ktorey nádąć rozkazawszy Bállon, vderzyłem węń ták potężnie iż wylecieć musiáł kilko stay zá świát. AndPiekBoh 117.

◼ Przenośnie: ◼ Woiewodzic sendomirsky iusz nazbyt bucznieie. Sługi moie dawne posiada, [...] a bębenka mu podbija ow gonfio [wł. ‘nadęty’] ballon sochaczewsky. OssJŻyw 24-24v.