Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BLADOŚĆ, BLIADOŚĆ

Słowniki:
SStp (bladość), SXVI (bladość), Kn (bladość), T (bladość), L (bladość), SWil (bladość), SW (bladość), SJP (bladość) notują

Formy: lp M. bladość // bliadość; D. bladości; B. bladość

Znaczenia:

1. »o barwie ciała ludzkiego: brak kolorów, rumianości, zwykle oznaka złego stanu zdrowia«: [Piołyn] Bládość sprosną y trawienie wszystkiego ciała, iákimkolwiek sposobem używány spądza [...]. SyrZiel 348. Kościélna bárwá ná kiem. v. Cérá zła. Bládość/ Blády. Kn 306. Często ná ustá bládość kładł, Strách przyszłey złości [...]. OvOtwWPrzem 322. Kminek [...] kto z nim często záżywa/ bladość twárzy/ y wszytkiego ciałá spráwuie. HercBan 64. Nie tylko białości, ále też obrzydłey bládości, (ktora w ták wielu śmiercią się zakończyłá) dostąpiły [modne kobiety wybielające twarz]. CompMed 83. Bladość. Bleiche, Blösse. la pâleur; blêmissement. T III 54.

2. »barwa jasna, biaława«: Nie dla tego bládość na cię [słońce] następuie/ Zec Księżyca/ bliższego ziemi/ postać szkodzi: Lecz miłość sámá/ fárbę tę ná cię przywodzi. OvOtwWPrzem 147. Zártowną tákże przyczynę Poetá przynosi, dla ktorey Słońce się zácimia, czásem y blednieie. Ze nie dla tego, iż krąg Miesięczny, ktory iest ná niższym niebie, podchodzi pod Słońce: ále dla tego, że miłość Leukothoi, bládość iemu przynosi. OvOtwWPrzem 149 marg. Á iest [kamień galariates] dwoistego koloru, to iest czarnego y żołtoczerwonego, znáyduie się też modry nákłániáiący się do bládości. AlbSekr 260.

3. »brak barw, życia, martwota«: Iest gościniec/ żałobnym cisem záciemniony/ Bieżący wielką ciszą/ áż w piekielne strony. Kędy nieruchomy Styx/ mgłami dmucha wszędy/ A wszystkie świeże dusze przechodzą támtędy: Y postáci te/ ktore z grobow powstawáią. Bladość/ y Mroz/ szeroko te mieyscá trzymáią Cierniem zrosłe/ ná ktorych dusz záwsze tłum srogi [...]. OvOtwWPrzem 159. IEst mieysce w ostátecznym Ord Tátárskich kráiu/ Ziemiá smutna/ y przykra/ y bez urodzáiu: Polá bez drzew/ gdzie záwsze mroz mieszka leniwy/ Záwsze bládość/ y drżenie/ y głod stráwy chciwy [...]. OvOtwWPrzem 338. Ze srzodká onych rumow/ wzleciał ptak niemáły/ Iakiego przedtym wieki dawnieysze nie znáły; Zákurzywszy popiołem/ skrzydły vderzonym/ A głos/ chudość/ y bládość/ taká byłá w onym Y wszystká postáć/ iáką więc zwykle miewáią Miástá/ ktore przez száblę dobyte bywáią. OvOtwWPrzem 584.

Znaczenia niepewne:

1 a. 2: Bládość. Pallor [...] Luror corporis. Kn 33. Bliadoscz Pallor. SłowPolŁac 3. Pallor Bliadoscz. SłowPolŁac 98. PALEUR, PALE. BLADOŚĆ wybladość blády wybladły. DanKolaDyk II, 325.