Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. zaciągnąć; ~ cz. prze. lp m 3. os. zaciągnął; lm mos 1. os. zaciągnęliśmy; 3. os. zaciągnęli; ~ cz. przy. pr. lp 1. os. zaciągnię; ~ im. uprz. zaciągnąwszy; ~ nieos. cz. prze. zaciągniono

Znaczenia:

1. »zgromadzić, sprowadzić; przyprowadzić«:

Rekcja: kogo co, na co

Ktory postępek że się Samemu Niepodobał Niebu y Oczywisty na Oyczyznę naszę zaciągnął Gniew Boży. PasPam 188v. Oni się tym srodze delektowali y przyswiadczali mu tez chcąc mię skonfundować y nato go umyslnie zaciągnęli. PasPam 228v. Ptastwo [...] gniazdka robiło y lęgło się na drzewkach tam posadzonych. A nie tylko to Ptastwo co moze bydz w Polszcze ale y insze Cudzoziemskie co kolwiek mogłem przybrać y zkąd kolwiek zaciągnąć. PasPam 254.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ zaciągnąć długi:

◼ Przenośnie: ◼ Iak Arhitopael dawał na Sprawiedliwego Dawida radę tak ią tez na Swoię zaciągnął szyię. PasPam 197.

2. »werbować wojska najemne«:

Rekcja: kogo co

Pan Rakocy [...] we cztery dziestu tysięcy węgrow, z multanami, kozakow zaciągnąwszy altero tanto Wybrał się na czosnek do Polski. PasPam 52v. Kozakow Zaciągniono 12000. PasPam 192. Wszyscy unanimi voce na to się zgadzali zeby zaraz w obozie zaciągnac y zostawić do Boku iego Piętnascie Tysięcy Woyska. PasPam 242.

3. »zjednać do czego«:

Rekcja: na co

Zachciało się nam sprobowac samym z sobą A podobno Eo fine zebysmy przytey okazyiey znowu zaciągnęli na z wiązek. PasPam 187v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ zaciągnąć na siebie czyjąś niełaskę: DISGRACE [...] Encourir la disgrace de quelqu'un, tomber en sa disgrace. In offensam alicujus incurrere. In offensionem alicujus cadere [...] Záciągnąć ná siebie niełaskę czyią zárobić ná nię, zle się zásłużyć. DanKolaDyk I, 471.