Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »okrutnie, dotkliwie«: I tu zrenicę bystrą podniesie do pana O jak bolesnie głowa iest spracowana [...]. KodKon 142. Po wszystkie dni swoje, sam siebie niepobożny boleśnie trapi: a nie wiele lat zámierzono okrutnikowi. BG Hi 15,20. Bolésno/ boléśnié [...] Bolésno/ mękámi/ okrutnié. Kn 41. A tym boleśniey sercá vrázácie/ im częściey okrutnie zádáne rázy wznáwiacie/ y rány iescze nie zágoione głębiey otwierácie. WojszOr 203. [...] gdyby tysiąc razy goręcey piekielne ognie rozżarzone były/ nigdyby ták ostro ták bolesno iednego potępionego nie páliły/ iáko go pali y boli/ tá iedyna stratá/ że od Bogá odcięty ná wieki [...]. BujnDroga 156-157. Boleśno, boleśnie [...] schmerzlich, empfindlich. douloureusement; dolenment; avec douleur. T III 69. Boleśnie/ Dolenter, adverb. schmerzlich. DasHünDict Ppij.

2. »ciężko, przykro«: Iest to rzecz prawdziwa że to musi bydz bolesno kiedy kogo iaka potyka dolegliwość [...]. PasPam 136. Y podziś dzień bolesno też to Sługom Krystusowym/ kiedy ludzie hárdzi nie tylko Kazánia/ ále y Osoby ich w oczách ludzkich niepozorne lekce sobie ważą [...]. GdacPrzyd 14.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Ták to bolesno komu Zoná vmrze/ iáko kiedy kto zábiie się w łokieć. RysProv 77.

3. »w sposób świadczący o przeżywanym bólu«: [Car Piotr III] wpadł w nienawiść u większej części narodu, a najpierwej u duchowieństwa, którzy boleśnie patrzyli na Piotra czci obrazom świętym uwłaczającego [...]. KitPam 98.

BOLESNO
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

»jest ciężko, przykro«: Gorzey tedy y bolesniey krzywdę czynić/ niźli wziąć. StarPopr 45. Nie/ wprawdzie bolesno mię że więcey [jedzenia] niemász: ale przyimicie to zá wdzięczne. PolPar 23. Do siárczystego wrzucieł, oboię to kwásu: O iákoż tám bolesno, iáko będzie ckliwo Kiedy ie będzie z skory bez końcá dárł żywo [...]. PotPocz 108.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]