.
.
.
.
.
.
.
.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
język arabski (
sz. zm.):
Sądziłem zá rzec [!] nie słuszną, áby ięzyk Polski nie miał tey náuki, ktorą się insze ięzyki, Arábski, Grecki, Łácinski, Hiszpánski, Włoski, Fráncuski, Niemiecki, Angielski zdobią. SolArch 3 nlb.
Otrzymał był ten fawor Koniecpolski, że do niego wolno było iednemu z Turkow wchodzić, ktory go ięzyka Tureckiego y Arabskiego uczył, atoli gdy się o tym insi dowiedzieli, tego mu zabronieli; maiąc to za nieprzystoyną rzecz, żeby się niewolnik ieden, Swiętego (tak mowili) ięzyka ich uczył: przecięż z Dykcyonarza Tureckiego y z zwyczaiu, dosyć dobrze tym ięzykiem mowił; tym uczeniem się, czytaniem Xiąg iakich mogł między pogaństwem dostać, osobliwie Historykow, nabożeństwem, przykre więzienie sobie słodził. NiesKor II 583-584.
CHABAR álbo CABAR od Saracenow, Ismaelitow, Arabow, niżeli Machometa przyieli błędy, wenerowane Delubrum; znaczy z Arabskiego ięzyka Venerem, albo Luciferum. ChmielAteny1755 I 39.
MEMPHIS vulgo Kayr, albo Alkair, Arabskim ięzykiem nazwane Miasto, Krolow Egypskich Stolica, zabobonow gniazdo; gdzie Apisa albo Sorapisa Bożka w Wołowy postaci naywiększy był Cultus: tam Cuda Swiata Pyramidy, Krolow Groby. Nazwali też byli te Miasto Egypską Babylonią. ChmielAteny1755 I 420.
Tu była Biblioteka ksiąg Arabskich, Sáraceńskich, w wielkiey bardzo liczbie, ktore Kardynał Ximenes nimiô zelô ductus spalił, cum magno dámno Literatorum, gdyż tam wielkie miały bydź curiositates w Arabskim ięzyku, pewnie o Religii nietraktowały, bo Machometanow niegodzi się kommentować, ani o swey Religii pisać; to pewnie były Historyczne, Poetyczne, Astronomiczne, Medyczne Arcana. ChmielAteny IV 175.
Maltańczykowie mieyscowi, mowią ięzykiem Arabskim, z racyi: iż tu niegdy panowali Saraceni. ChmielAteny IV 233.
[Miasto Fez] Ma Akademię uczącą ięzyka Arabskiego. ChmielAteny IV 546.
▲
bot. kocanki arabskie (
sz. zm.) »gatunek lawendy, Lavandula stoechas«:
O Kocánkách Arábskich/ ábo Szyszkowey Láwendzie/ Rozdział 25. Stoechas. Stichas. Stöchaskraut. SyrZiel 468.
KOcánki Arábskie/ ktore Szyszkowá Láwendá zowiemy/ jest ziele przespolne/ y przywoźne/ Láwendzie bárzo podobne/ dla czego też nazwiská od niey dostáłá drugie[g]o. SyrZiel 469.
KOcánki Arábskie są smáku gorzkiego. SyrZiel 469.
To ziele/ iż kłosem iest podobne Szyszkowey Láwendzie/ ktorą Arabskiemi Kocánkámi miánuiemy: przeto od niektorych/ etoremi Arábskimi Kocánkaámi iest názywáne. SyrZiel 1456.
Kocenki arábskie/ láwenda szyszkowa. Stoechas [...]. Lauendulae similis est [...]. Kn 286.
Staechados Arabicae. Fremld Mottenkraut. Arabskych koczánkow [kwiat]. GuldOn 20.
kocenki arabskie, lawenda szyszkowa. (stoechas) Stochas-Kraut. plante odoriferante semblable à l´hisope. T III 577.
▲
arabski dzianet:
Támże y Car w Kássánie siedzi złotonity/ Ná Arabskim dziánecie/ ktoremu dwie kity Po kosztownych skofiách zawoy otoczyły/ A w okrąg Iczogłanow kupy go okryły. TwarSLeg 19.
▲
arabska inskrypcja:
▲
dzięgiel arabski »jedna z roślin z rodziny selerowatych«:
Dzięgiel Arabski/ Rozdział 24 Dzięgiel włoski álbo Arábski (bo ták my pospolicie ziołá cudzoziemskie zowiemy włoskiemi). Smyrnium. Petroselinum Cylicium. SyrZiel 99-100.
Drudzy rozumieią go być Arabskim Dzięgielem: ále y ci brodu własnego chybili. SyrZiel 123.
Smyrnium, Olisetrum [...] Alexandrisch Peterlein. Dzięgel Abrabsky. [!] GuldOn 17.
▲
koń arabski (
sz. zm.):
Brzuch trwałość w drodzé znaczy/ a sierć miękka/ y ktora wolna iako są Arabskie konie/ Rączość y bieg pokázuie A ile sierć tak miękka/ że iakby się dartego iedwabiu dotknął. PienHip 6.
Koń arabski choć chudy, ale rączy bywa. SaadiOtwSGul 18.
Klacz skaro Gniada zrzebna pokoniu Siwym arabskim dyszlowa Biało Nuzka. ArchRadziw 1638 191,2.
Klacz Gniada Forytarska naręczna zrzebna po Koniu Arabskim Siwym. [1742] ArchRadziw 1638 316/2.
Arabskie konie tak są rącze, że przez dzień, y przez noc, sto ubiegą mil. ChmielAteny III 272.
▲
munsztuk arabski (
sz. zm.):
Twardo ustemu koniowi czasęm y Arabski niepomorze Munsztuk. PasPam 121v.
Nieuchronna śmiertelność munsztukiem iest Arábskim pychy y ánimuszu wyniosłego AndPiekBoh 48.
▲
munsztuczek arabski:
Munsztuczek Arabski ArchRadziw 1638 1656 78/65.
▲
guma arabska:
Niekiedy do tákich álbo podobnych Enem ná Biegunki krwáwe, dodáią Gumi Arábskiey [...]. CompMed 498.
Kto chce bezować, álbo napuszczać drzewa, ku rożnemu sadzeniu, niech wezmie rano gnoiu końskiego swieżego co potrzeba, nagniecie soku z niego, przecedzi po kilka razy przez gęstą chustę; włoży w każdą kwartę soku onego tak wiele hałunu y gumy Arabskiey, ile ziarno bobowe. ChmielAteny III 508.
▲
gumi arabskie:
Kászel suchy z gorącey przyczyny ták vleczyć może: w ięczmienney wodzie wárzyć Trágágánt y Gumi Arábskie/ Lákrycya figi suche/ á fiiołkowego syropu przylawszy trzecią część/ to pić po ránu y ná noc. SyrZiel 678.
Gŭmi Arabici. Arabisch Gummipulver. Gummi Arabskey.[!] GuldOn 52.
Weś ná nię [fistułę] Gumi Arábskiego ćwierć łotá. CompMed 65.
[...] weś grochu [...] przyday Gumi Arábskiego, formuy tábliczki [...]. CompMed 674.
▲
żywica arabska:
Arabicum gummi. Arabisch Gummi. żiwicza Arábska gumi. GuldOn 33.
▲
cyfra arabska:
Od nich Medicina, Matematyka, osobliwie cyfry Arabskie wzięły originem. ChmielAteny IV 447.
▲
liczba arabska:
Le Chiffre Arabe, on vulgaire est ai[n] (i figuré, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0) [...] Liczba Arabska posolita [!] tak się wyraża: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. DanKolaDyk I, 304.
▲
seraglia arabska:
Seraglije arabskie – szkoły tureckie, w których nie inaczej się uczą arabszczyzny, jako uczy łacińskiego języka. TwarSLeg 168 marg..
▲
wilcze łyko arabskie trzygranowite:
Wilcze łyko Arábskie trzygránowite/ Rozdział 167. Chamaelea Arabum Tricoccos, Oleastellum, Mezereum Arabum. Seydelbast. SyrZiel 1463.
▲
bot. oset arabski »roślina ciernista, być może z rodziny szakłakowatych«:
Oset Arábski. Rozdział 13. Spina Arabica, & Spina AEgyptia. Frembdiestel/ oder Egiptsch diestel. OSet Arábski ábo Egyptski/ bárzo podobny iest białemu Ostu/ ták że go drudzy zá biały Oset máią/ ále nie bez omyłki/ iáko się wyższey powiedziáło. SyrZiel 668.
Spina Arabica. Arabisch Stechdorn. Oset Arábsky. GuldOn 17.
▲
arabska palestryta:
Przeto ich [Turków] wszystek dyskurs w ostrzu szable gołej, koń osieść, strzelić dzidą, to ich wszystkie szkoły, Krom arabskich palestryt, a Seraglii owej, Kędy stylu i gładszej uczą się wymowy [...]. TwarSLeg 125.
▲
arabski skoczek:
▲
arabski balsam:
Szedłbym i po sam Arabski balsam Przedziwnej woni. KochChrysTur 75.
▲
arabskie skryptury:
▲
pismo arabskie:
Roku 1474 Katarynus Zeno Poseł Husakazana Krola Perskiego, przyiachał do Polski z kisty Arabskim pisme[m] do Krola pisanymi. DrobOpow 161 marg.
Krzysztof pierwszy [syn], prosto ze szkoł, od Krola Augusta wysłany do Turek, aby się był języka Tureckiego y pisma Arabskiego nauczył. NiesKor II 128.
▲
arabski charakter:
Pierwszy wiersz Arabskim chárákterem pisány de verbo ad verbum ták się tłumáczy. RubJan T2.