W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 05.01.2023
BLANKrzecz m, BLANKA Irzecz ż
Warianty fonetyczne: BLANK || BLANKA I, BLAMK || BLAMKA, BŁANK || BŁANKA, BŁAMK
Słowniki:
notują
Formy: lp M. m blank; D. m blanku; B. ż blamkę; ~ lm M. m albo ż uż. nosob. blamki // blanki; D. m blanków // błamków // blamków; C. blamkom; B. m albo ż uż. nosob. blamki // blanki // błanki; N. m albo ż blamkami; Ms. m albo ż błankach // blankach // blamkach
Etymologia: <łac. plancus 'tarcica, deska'>
Znaczenia:
1. »zębate zakończenie na szczycie drewnianych obwarowań lub murów obronnych«: Tym czásem z száńcow bez przestánku z dział bili w Zamek: y w prawdzie/ by nie osobliwe miłosierdzie Páńskie nas chroniło/ niemáłąby szkodę w nas czynili/ gdyż kule po wszystkich blánkách/ y po zawálu strychowáły [...]. BiałłozorList Aij. ...Moskwa z Blankow ztrwożona i zDomow tłumem wielkim do Cerkwi uciekać i cisnąc się poczeła była. MasDiar 24. Ze nabłankach strazy iuz rzadko widac, gdzie przedtym siła bywało przeniedostatek Ludzi. ŻółkPocz 52. Niemiecka tez Piechota ta niemal tegoz czasu z swey Strony wlezli na błanki. ŻółkPocz 53. Opanowali Niemcy z Francuzami blamke drewniane. MarchŚcibHist 20v. ...wpadli sami Cudzoziemcy w przygrodek, iedni obrocili sie na blamki, y blamkami drzewianemi poszli ku blamkom dziedzincowem. Dziedziniec był murowany a przygrodek drewniany. MarchŚcibHist 20v. Niemcy [...] opanowawszy drzewianą basztę wysoką naiblisszą naszego muru poczęli nam bardzo na naszych blamkach strzelbą szkodzić. MarchŚcibHist 21-21v. Polak od pola rzeczon - już nie trzeba zamków, Nie trzeba wałów, murów i dla strzelby błamków Ani parkanu wkoło, ani niech z działami, Bo każdemu piersiami wytrzymamy sami. StarVotBar I 308. Barzo tam trudny przystęp był do tej królewny: Zamek mocny, piechoty także poczet pewny, Po blankach straży pełno i na każdej wieży, Przecię Jowisz na łonie u królewny leży. WychWieś 19. Blánki/ krámzánsy/ Pinnae murorum [...] Periboli murorum [...] Loricae murorum [...] Minae murorum [...] Loricula. Kn 34. Po basztach okolicznych i murowanych blankach Cechowi rzemieśnicy stali w swoich szrankach. ZimBSiel 164. Bardziey sie iednak zlęknie gdy iak zblanku ze skał Pindowych ciało zrzuca swoie. LucChrośPhar 30. Nie wszyscy iednakowo, herbu Grzymała zażywaią. [...] Czwarci, mur także noszą w sześć rzędow, ale na wierzchu niby zębaty, iak pospolicie mury koło fortec bywaią, o trzech zębach, czyli przedziałach albo blankach... NiesKor II 333. CRE'NEAU [...] BLANKI kramzansy wyrzynanie w murach u wierzchu. DanKolaDyk I, 397. blanki, kramzansy. die Zinnen auf einer Mauer. les crenaux d'une muraille. T III 55.
2. »poręcz, balustrada ochronna na statku«: Blank, blankowanie na okręcie. Dalbort, Brust-Lehne, welche das Ober-Verdeck eines Schisses von benden Seiten umaebeu. le plat-bord d'un vaisseau, c'est une espèce de garde-fou ou d'apui qui regne à l'entour du pont. § upatrować z blanku okrętowego. T III 55.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz blankowanie.
Autorka: DA



Data ostatniej modyfikacji: 13.01.2011
[BLANKA II]

Patrz *bianka II.