Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. gwar; D. gwaru; B. uż. nżyw. gwar; N. gwarem

Znaczenia:

1. »hałas powstały z wielu równoczesnych głosów i odgłosów«: Gadánie/ vide Rozmowá/ Domysł/ Gwar. Kn 182. Gwar/ gadánie wiélu. Strepitus popularis [...] Strepitus hominum [...] Inconditus clamor [...] Murmur [...] Fremor per ora cucurric [...] Iubilatus [...]. Kn 219. Szmer/ szémránie/ gwar cichy. Strepitus & admurmuratio concionis [...] Commurmuratio fieri coepta est à plerisque qui aderant [...] Admurmuratio [...] Fremor [...]. Kn 1118. Tym nie kontent ná Mieyskie wypada Bazáry/ Gdzie Cesarskie przystawy/ pospoły Iańczary Morduie po Ulicach, leią się krwią Iassy: A prze bunt y gwar ludzi grzmią pobliższe lássy. TwarSLeg 14. Tego ogniá nie przyszedł poki do pożáru/ Nászy niezátlumili/ ze z onego gwáru y Płonnych potym wieści: Dziurdzi oszalony/ Napieráł się przez dzięki trybutu z Korony. TwarSLeg 23. Takież w ulicach, takież wkoło były Ratusza, kędy dziewki przekupczyły I różni ludzie zwyczajnym towarem Z niemałem sobie rozmawiając gwarem. BorzNaw 75. [...] Szmer y gwar powstanie Przedobozy [...]. DrobOpow 135. Gwarzę, Gwar, ich wede [!] laut. BierSłowa 29. Gwar, gadanie wielu. Gemürmel, Getöse der Redenden. bourdonnement, murmure, bruit sourd d'une multitude d'hommes. T III 438.

2.indyw. »mowa, język«

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ gwar warowny »język słowiański, trudny dla cudzoziemców do opanowania ze względu na wymowę«: Haec vocabula non sunt nostra sed barbara to iest Słowieńskie. Bo tego ięzyka ludzie zwáli Wárwárámi iákoby Gwaru wárownego: ktorego słow Chrząszcz/ Chrzest/ Trzpień/ Trzmiel y tym podobnych/ żadna gęba niewárowna nie wymowi. DembWyw 15. Kroleswto Scythyckie lubo to iest nastarodawnieysze, iednakże iż Warwarow (ábo ludzi gwaru wárownego/ ktorych od tego Słowakámi zowią) iest, dla tego miedzy zacnieysze krolestwa nie rachuią go, to iest złośliwi fałszerze. DembWyw 81.

Warianty fonetyczne: GWAR II, *GWER

Słowniki:
SStp (gwar, gewer, gwer), SXVI (gwar), Kn (gwar), T (gwar), L (gwar; XVI, XVIII), SWil (gwar), SW (gwar) notują
SJP nie notują

Formy: lp M. gwar; ~ lm Ms. gwerach

Etymologia: <niem. Gewähr>

Znaczenia:

prawn. »gwarancja, rękojmia, którą powód dawał pozwanemu, zobowiązując się nie zmieniac oskarżenia i osłaniać pozwanego przed oskarżeniami innych osób w tej samej sprawie«: [...] ludzie swawolni jęli się wodzić rot [...] Co jeśliby się obostrzeniem prawa o gwerrach nie pohamowało, obawiać się , aby to samo wojny jakiej domowej wrychle nie zanieciło. AktaKrak I 265. Gwar w práwié/ vide Wárunék. Kn 219. [...] *gwar w prawie, warunek. Gerichtsw. Gewehrleistung. droit: garantie, éviction. T III 438.