W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 18.04.2023
Warianty fonetyczne:
BLUŹNIERSTWO, BLUŹNIERZTWO
Znaczenia:1. »słowa lub czyny znieważające Boga, religię; herezje«: Y otworzyłá ustá swoje ku bluźnierstwu przeciwko Bogu/ áby bluźniłá Imię jego/ y przybytek jego/ y te ktorzy mieszkáją ná niebie. BG Ap 13, 6.
Przyczyná choroby iego/ iż ná naczyniách świętych/ ktore ná ziemoe był rzucił/ siedział iáko ná stołku/ y Biskupá Euzoiuszá ktory nie dopuszczał tákiey zbrodni/ w głowę okrutnie vderzył/ słowo przy tym bluźnierstwie wymowiwszy/ iż Bog niewie o Chrześcianách. BirkNagr 45.
Bluźnierstwo/ Sacrilega obtrectatio, [...] Verba impia in deos dicta, [...] Impietas verborum [...] Impia vox [ Blasphemia in SS. libris. Kn 37.
... bluźnierstwo iest gdy kto przypisuie Bogu to/ co onemu nie przysłusza/ álbo o nim nie mowi się... KalCuda 244.
Pentheus ná te cudá niedbáiąc, iechał ná gorę Chiteroná, áby gánił tych, y fukał, ktorzy Bachusá chwalili, y temu ofiáry oddawáli. Tám matká iego Agáwe, máiąc przeciw synowi vmysł nieprzyiácielski, dla bluźnierstwa przeciw Bachusowi, wespół y z siostrámi, Ino y Autonoe, ná Pentheusá sie tyką swoią, ktora chmieliną winną zieloną obewiniona byłá, rzuciłá... OvOtwWPrzem 133.
Naprzod dobrzy Kátholicy máią się strzec iáko naybárziey konwersácyiey z heretykámi/ żeby się od nich bluźnierstwá/ y niedowiárstwá nie vczyli/ słucháiąc ich mow swowolnych y niezbożnych. StarKaz II, 54.
Alboli też z tákiemi bierzesz Pána vsty/ ktore w niebo bluźnierstwy twymi podnosisz? BanHist 116.
... gdzie przedtym było brzydkie bluźnierstwo Aryáńskie Chrystusá Páná y Mátki iego Przenáświętszey/ teraz się tu służbá Páńska porządnie odpráwuie. PruszczKlejn 34.
Cięszkim y sromotnym drzewem krzyżowym náwálony/ á w ostátku ná tymże w oczach niezliczone[go] ták z postronnych y obcych národow/ iáko z domowych Krolestwá Zydowskiego powiátow y miást zebranego ludu/ cále nágo ná wysokiey gorze przy głośnych vrągániách/ plęsách/ náśmiewiskách/ bluźnierstwách/ uszczypkách/ pośrzod tychże łotrow obieszony. BujnDroga 325.
Ey czás porzucić mylnym bogom czynic śluby, A práwemu wyrządzáć Bogu pokłon luby Bo aczkolwiekeś grzeszył wszytek czas przed Bogiem, Gdyś go ták wiele rázy bluznierstwem lzył srogiem, [...] Iednák w nieogárnioney ku grzesznym miłości Iego, nietracę zwykłey bynaymniey dufności, Ze cie, gdy się náwrocisz, do swoiey przypuści Łáski... DamKuligKról 179.
9. A jeżeliby zachodziły skargi,z ktorychby się pokazało bluźnierstwo przeciwko Bogu i obrządkom Kościoła ś. katolickiego, przeciw miastu i panom ekonomom, bunty, zdrady, kryminał, cudzołostwo, kradzież znaczna, ranienie, postrzelenie człowieka, sukcesje wszelkie, z takowemi sprawami jako najprędzej panom ekonomom teraźniejszym i na potym będącym szołtys lub bejzecerowie o tym dawali znać. OrdPoznKutrz 261.
Bluznierstwo. Låsterung. un blasphéme. T III 61.
◼
Przenośnie:
◼
Ták niezwyciężone woysko Sędziego nawyzszego poydzie pod rozmáitemi chorągwiámi: konni pod chorągwią złotą dobrodzieystw wziętych: pieszy pod chorągwią czarną grzechow popełnionych: strzelcy poydą zá czerwoną chorągwią bluźnierstw/ ktoremi strzeláne było niebo. BirkNiedz 8.
2. »obraza, potwarz, ubliżenie, przekleństwo skierowane przeciw człowiekowi«: ... wylęgli was oni piekielni krucy/ Luter z Kálwinem/ Hus z Zwingliuszem/ co zá dziw żeście się porwali do bluźnierstw ná Pány wásze/ ponieważeście wprzod porwáli się ná Bogá sámego przez sekty przeklęte wásze... BirkNagr 51.
# Użycia metajęzykowe:
#
Chula: Bluznierztwo. JaśDict 52
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]