W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 24.11.2021
BACHUSOWY, BACHUSÓW przym. od BACHUS
Warianty fonetyczne: BACHUSOWY || BACHUSÓW, *BAKCHUSÓW
Słowniki:
L (bez cyt.), SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T, SWil, SW nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1606
Formy: lp M. m bachusowy; D. m bachusowego; ż bachusowej; B. m nżyw bachusowy; N. m bachusowym; Ms. n bachusowym; lm M. nmos bachusowe; D. bachusowych; B. nmos bachusowe; ~ odmiana niezłożona lp M. m bachusów; B. m nżyw bakchusów
Znaczenia:
1. »należący do Bachusa, właściwy Bachusowi«: Kufel to iest Bachusow/ Karty mey roboty [mówi Sowizdrzał]. JurkPos B3.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: brzuch bakchusów: Przysięgam, Wałku, przez Minerwy sowę, Przez ucho Midy, przez szwajcę Marsowę, Przez brzuch Bakchusów, przez Tetydy nogi, Przez dyszel Febów, przez Sylena rogi, Przez kozik Faunów, Atropy nożyce, Przez młot Wulkanów, warkocz Berenice, Żem tego nie rzekł [...]. MorszAUtwKuk 40.
2. »związany z huczną zabawą i winem«: Gdyby się Rpta nie w Pałace bogate [...] fundowała, ani w delitiach uciech Bachusowych sposabiała Niestałaby się ruina straszna y obrzydłe spustoszenie Rptey Oyczyzny naszey. NarArch 36. Przy tym bachusowym trzeciodniowym zapustnym szaleństwie niejednego znalazłby takiego okrutnika i tyrana, który wyuzdawszy się na wszelaką swowolę i rozpustę, daleko milszą i kochańszą nad własnych rodziców duszę swoję czartu na ofiarę oddaje. RychKazNad 335.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: dym Bachusowy: ▲ dni Bachusowe »karnawał«: Odprawiwszy tedy dni Bachusowe wdobrey komitywie zdobremi Sam Siadami a osobliwie ztym Mikołaięm krosnowskięm Podczaszym Rawskiem On URodzica mego my vicissim [wzajemnie] uniego. Poiechałem zachorągwią. PasPam 80v. ▲ bachusowa koszulka: ▲ mistrz Bachusowy: Nie wielickim bachmistrzem, lecz przezwiskiem nowym, bezpiecznie zwać cię mogę mistrzem Bachusowym. Zawsze siła dobra, ile człek pamięta, najwięcej wina dajesz w Bachusowe święta, Skąd nie wyszumawszy się Helikońska dama Oddajeć to, starosto zacny, anagramma. PotFraszBrück II 298. ▲ bachusowa szkoła: Ale poczet Bachusów mija, gdzie się sieką, woląc skoczyć ku górze kapreolę leką i galardę okrągłym wieść z panienką kołem, a drudzy wywracają węgierskie za stołem, bo wszyscy Bachusowej szkoły zwolennicy: ten gładkiej, ów kurowej dzierży się śklenicy, aż ten usnął, owego do domu prowadzą, a ledwie mu stawiajac nogi wszyscy radzą. Temu kozieł za uchem z długim bąkiem wrzeszczy, a on mu przedrzeźniając, depresem swym trzeszczy; ten też kędyś wrócił część, dobrze że na stronie, a piesek go chędoży, siedząc na ogonie. MiasKZbiór 341-342. ▲ bachusowe święto »zapusty«: Bachusowego Swięta niedali spokoynie uccic na konsystęncyiey. PasPam 78. Nie wielickim bachmistrzem, lecz przezwiskiem nowym, bezpiecznie zwać cię mogę mistrzem Bachusowym. Zawsze siła dobra, ile człek pamięta, najwięcej wina dajesz w Bachusowe święta, Skąd nie wyszumawszy się Helikońska dama Oddajeć to, starosto zacny, anagramma. PotFraszBrück II 298. ▲ ostatki dni Bachusowych: Dopiro na ostatki dni Bachusowych stanąłęm w Bereniczu [Berezynach]. PasPam 173.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK