Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. grodza; D. grodze; grodzy; B. grodzę; N. grodzą; Ms. grodzy

Znaczenia:

1. »płot lub inna przegroda blokująca lub utrudniająca dostęp do czegoś«: CLOSTURE [...] ZAMKNIĘCIE, płot, grodza, co służy do zamknięcia. DanKolaDyk I, 315.

2. »miejsce, teren otoczony płotem, ogrodzeniem, także z przeznaczeniem do trzymania zwierząt«: Gródź/ grodza/ ogrodzenie/ zagrodá. Septum [...] Locus in quo animalia domestica inclusa pascuntur, vt fera in viuario. Loca septa [...] Sepimen [...] Sepimentum [..] Conseptum [...] Chors [...] Rosas purpureas exisse in chorte matris Aureliani [...] vide Podwórze. Tutela fundorum [...] vide Zwierzyniéc. Kn 209. Jeśli nie chcesz zaginąć do końca przy drodze Pospolitej, co prędzej daj się w ciasną grodzę. ZimBSiel 102. Rzepę siej na talerzu, toż na brudnym trzopie. On powiedział, że w barszczu, niesie kość w ukropie Parobek, co wymiatał gnój od cieląt z grodze: Nie pożywiłaby się mysz, tak pies ogłodze; W tym coś, aleć chleb przecie na stole podobno Kładą, bowiem ośrodka od skórki osobno. PotFrasz4Kuk I 280. Gumno mieć w słuszney grodzy, áby żadne wleść nie mogło bydlę, pilnie tego przestrzegáć. HaurEk 8. Klácze gdy są ná ozrzebieniu, áby nimi ná ten czás nie prácowano, ná zimę ich odłączano, y one mieć (aby się ktora nie vderzyłá) wosobliwey grodzy przy słusznym opátrzeniu [...]. HaurEk 44. W Pásternikách áby słuszna byłá grodza doyźreć. HaurEk 107. Więc ja tym wizerunkiem na przestrogę męża takiej żony objaśnię, bylebyś oręża Tego nie chciał na rozboj zażyć; owszem bronią będzie, gdyby twa owca chciała w tęż pogonią Pość za jakiem wilkołkiem wypnąwszy sie z grodze [...]. KorczWiz 7.

3. »stawianie płotu, ogrodzenia, zagrody, ogradzanie jakiegoś miejsca, terenu«: Piesza robotá ma być we złą drogę w niepogody/ y na Wiosnę kiedy chude konie choc podeschnie: kopánina/ grodza/ gardliny wiązánie/ drew rąbanie [...]. ZawacGosp Eij. [...] chocby y koszt na wał wazony był niemały, Oprocz pozytku Ozdoby Obrony w kilka lat Samą się grodzą wypłaci [...]. NarArch 36. Niech się gospodarze porachuią Co ich ogrodzenie Dworow kosztuie: Zali nie nakozdy Rok kilkanascie Kop drzewa nagrodzę wychodzi, Co uczyni kilka seth złotych, a gdzie opuszcze trudno ytysiąc. NarArch 36. Wierzbę obcináć dla grodzy, y dla násadzenia ná Nowiu Miesiącá. HaurEk 100. FERMETEURE [...] ZAMKNIĘCIE zamknienie, grodza, ogrodzenie, oparkanienie [...]. DanKolaDyk II, 23.

Znaczenia niepewne:

1, 2 a. 3: Grodź, f. Grodza, ogrodzenie, zagrodzenie. Zaun, Gehäge. Umzäunung. clôture, clos, fermeture, circuit, ouche, enclos, enceinte autour de quelque espace. T III 420.

# Użycia metajęzykowe: # Vocabula Polonica obsoleta, barbara, et inusitata [...] Grodź Grodzá Grof [...]. WojnaInst 148-149