1.»otaczać płotem, stawiać płot lub jakąkolwiek inną przegrodę, coś, co blokuje lub utrudnia dostęp do kogoś lub czegoś«:
Rekcja: co; bez rekcji
A wałuiew w osmi Tysięcy ludzi Moskiewskich komunnych ktorym naibardziey Suiski ufał poszedł za naszęm woiskiem, a wszędzie gdzie przyszedł kopał sie y grodzieł, nasi umykali sie ku Smolensku, az na ostatek we dwoch mil od naszych stanoł pod Carowem Zamieściem, y takze iako zwykł okopał sie y ostrozył.MarchŚcibHist23-23v. Grodzę/ Texo sepes [...] Sepio [...] vide Ogradzam.Kn209. Płoty podłuzne około wsi, kazdy gospodarz za roskazanim sołtyskięm ma po prawiać y grodzić [...].TułGietKutrz125. Gospodarz zaden nima na murawie ogroda grodzić [...].TułGietKutrz129. [...] Tamten z konopnej wywiera psy sforki, Ten tłuste tłucze kobusem przepiorki, Ten na lep albo w powikłane motki Łowi czeczotki; Ten płoty grodzi około rozsady, Ów szczepi w pniaki, ten obrywa sady, Ten śliwy leje na powidła w prasy, Ten rwie na lasy [...].MorszAUtwKuk163. O PŁOTACH. PŁOTY, ostrożenie, dylowánie, ogrodzenia wszelkie, máią bydź rowne y porząnne, gdzie potrzebá záwczásu ponápráwiáć: á żeby ich nie rozbierano, áni palono przestrzegáć; Dworskiey czeládzi, Poddánym, y ichże Czeládzi przykazáć, dla ochrony lásu, y dla zmudy (co raz grodząc) w robociznie.HaurEk18. Przy tym suszeniu sad, około którego od dworu i stodół bardzo złe ogrodzenie, a od kowalskiego ogroda i strugi płota nie masz, nakoło grodzić trzeba.InwKal I684. Ordynaria ogrodników i powinność. - Mają mieszkanie wolne, po kawale roli i ogrody, przysiewku mają: grochu po wiertlu, lnu po wiertlu ich nasieniem. Powinność ich płoty grodzić i naprawiać, dachy reperować, jednym codziennie robić, kolejno straż nocną przy oborze odprawować, drwa rąbić, w żniwa na szychcie robić, po żniwach młócą w stodole na korzec jedenasty, tłukę robią dni 3 na strawie pańskiej.InwChełm192. Grodzę co. umzäunen, umgeben. clorre, enfermer, environner, entourer [...].T III420.
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲ grodzić komu drogę »nie pozwalać komuś przejść«: Grodzę co [...] grodzić komu drogę. einem den Weg verwehren. couper à qu. le passage, le chemin.T III420.
◆ Związki frazeologiczne:
◆ swój płot na świecie grodzić »założyć ognisko domowe«: Nie dawno-m się urodził, a na poły-m siwy, Siły-m i czerstwość stracił, wzrok już mam rzewliwy, A jeszczem swego płota na świecie nie grodził, Jeszczem w pokoju nie jadł ani w to ugodził, Aby miły przyjaciel wzajemną chęć ze mną Wiodąc, troskę odmienił w godzinę przyjemną.ArciszLamBar I383.
◼ Przenośnie:
◼ Ale gdziesz cnocie grodzić? wszędy tá przechodzi.JurkHymDym A3v.
◼ Kto do Gdáńská wiodł szkuty/ á do Brzegá ciołki/ Gotuy teraz ármatę/ ćwicząc lud/ páchołki/ Pospolstwu drog do męstwá niegrodząc/ Ani cnot nowokwitłych swym vrokiem szkodząc/ Szlácheckie to rzemiesło żołnierską się báwić/ Gburom z rolnym nałogiem/ márny zbior zostáwić.JurkWan C3.
◼ [...] Tyś sam jeden był, któryś mą wszytkiemi Głowę chciał grodzić zewsząd fortunami I serce-ś moje karmił pociechami.BorzNaw155.
2.»o jakiejkolwiek przegrodzie: otaczać, oddzielać jakieś miejsce, krainę zamieszkałą przez dany lud, blokować, utrudniać, zastawiać dostęp do czego«:
Rekcja: kogo co; bez rekcji
W śrzodku się wielka iáskinia vdáłá Ktorą płot z bluszczu sámorodny grodzi.TasKochGoff389. [...] na ostatek nad wody przychodzi [Tobiasz], Gdzie się skałami bystry Tygrys grodzi.LubSTobPol104. [...] Miejsca zaś samo puste położenie Z daleka dzika grodziła chrościna.LubSTobPol134. Ták rownie wypisać nie mogąc/ Togryś y Tágrodź, oboie zowią Tygris: choć iedno iest źwierzę/ od iádowitego gryzienia Togryś rzeczone; á drugie Rayska rzeká Tagrodz dla tego ták názwána/ iż grodziłá lubo dzieliłá bezbożne Kainiány/ od inszego dobrego potomstwa Iádámowego: iáko o niey miedzy inszemi Genebr. lib.1. pisze.DembWyw33.
»otoczony płotem, przegrodą«: Stodół 2 po jednym bojowisku, jedna chrustem grodzona z zawarciem, druga w blochy budowana [...].InwKal I215. Przy tymże domku chlewik dla gęsi z chrustu grodzony, chrustem też nakryty.InwKal I227. Ogrodzenie około tego podwórza funditus zrujnowane częścią grodzone, częścią nie, zrzębu żadnego [..]InwKal I358. Ogród za wsią żerdziami, połową chrustem grodzony, partim konopiami, marchwią zasiany [..].InwKal I562. Podwórze u tych chałup w chrust grodzone, wrota z tarcic i fortka dobre, nowe.InwKal I696. Przy tych chlewikach jest ogród stante possessione wjm. dobrodziki grodzony dobrze.InwKal I727. Ta stodoła grodzona z chrustu od dołu, alias ściany chruściane wkoło.InwKal I728.