W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 17.04.2023
Etymologia: <
niem. Abriss>
Znaczenia:1. »plan, projekt, zapis; układ, zarys«: Na Ołtasz Włoszakowsky mam iusz od Sali Abrys y robic bendą kolo niego. OpalKListy 107.
Mam wolą podać dziesiątek, Abrysow dworow inuentiey moiey. NaukaBud C.
Skálá: Scala. Miárá na Máppách, y ábrysách Architektonickich, y Geometrycznych, w piędzi, w łokcie, w laski, w stáiá, w łany, álbo w mile, według ktorych odległość mieyscá, álbo części od części; pomiar liniy, y budynkow, do wiádomości przychodzi. SolGeom I 7.
Raczey zażyć Architekta, aby do myśli Fundatora dał abrys całey struktury. BystrzInfArch A4v.
Cesarstwa Stolica była ROMA, ktorego stary y nowy odrysuię abrys. ChmielAteny II 73.
Abrys. Abriß. plan, dessein, m. T III 1.
SCALA VOCVM Abo Abrys Głosow wstępuiących W gorę, iakie Się znayduią w Klawikordzie. GorMuz b2v.
2. »szkic, rysunek«: O tym Obrazie ten tylko niech zmilczy/ ktory przynamniey abrysu/ to iest odmalowania [...] nie widział. PruszczKlejn 62.
Gdzieżbyśmy z takowych abrysów, z kupru i gibsu, o stworzeniu świata, [...] wiadomość mieli? PotWoj IIIv.
Prosty człowiek, co trochę rozumu ma, widząc gdzie farby położono, on także takiez położy, maiąc na płotnie iuz wybitą formę i abrys. SekrWyj 46.
Rozkazałem Milerowi Malarzowi Siebie malować, ktory brał abrys. SapADiar 97.
◼
Przenośnie:
◼
Aza nam i sam dzień z-tym się światem witaiącego Iegomości niemym nie ogłasza ięzykiem/ albo raczey przyszłych od Boga iasnych iego in Remp. i Catholicam Religionem meritorum na samym niebie kształtnego nie daie abrysu/ kiedy ogniste miecze w-miesiącu pokazuie. PisMów II II, 345.
3. »wizerunek, obraz«: Abo też niech tymże Regimentem/ widząc wszytkiego świátá abrys/ y vpatrzywszy gdzieby go/ y z ktorey strony wprzod dobywáć/ gdźie słábsze mieysce/ gdźie do nábycia sposobnieysze/ skaże ná ktorą chorągiew/ aby do szturmu skoczyłá. HinPlęsy 604.
Miłą swiatu Polskiemu obecznosc, Odiazd w Cudze kraie nam odebrał, w pamięci iednak, y Sercach Naszych nieskruszonym Diamentem, zostawił abrys. WilczPam 23.
Pokazał nam naymilszy Zbawiciel nasz nie iaki szczęścia tego abrys w przedziwnym zmartwychwstaniu swoim. BujnDroga 402.
Przywrocił nam wiek Stary Nowalią, Wystawił abrys w MARSZAŁKOWY XIĘŻNIE, Wierną, cnotliwą, w niey Artemizyą Pokazał. DrużZbiór 495.
◼
Przenośnie:
◼
A zatym Słowe[m] gdym rzekł nie widze [zmarłego], wielką na ty[m] świecie Litewskim niestateczności widzę abrysę. WojszOr 321.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]