Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: lp M. paluszek; B. uż. nżyw. paluszek; N. paluszkiem; ~ lm M. uż. nosob. paluszki; D. paluszków; C. paluszkom; B. uż. nosob. paluszki; N. paluszkami

Znaczenia:

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiCnej Wenery dziecinę, gdy miód z dzieni kradła, Pszczółka nielutościwa w paluszek ujadła, Aż mu rączka opuchła. SzymSiel 16. Widzi warkocz po szyjej białej rozpuszczony, Piękny, choć superfinem w kółko nie spleciony. Patrzy na oczy równe gwiazdom wyiskrzonym, Dziwuje sie paluszkom z kryształu toczonym. ZimSRoks 14. Widzę ná obrazie S. Ieronima málowanego ná poł obnażonego, á on kamieniem się w piersi biie. O wy, co to ledwo parą páluszkow w piersi uderzacie się. MłodzKaz II, 485. A ieszcze zá te twoie kleynoty/ Ktorymi się niesłuszney miłości dokupuiesz/ lepiey kto inszy gości. Náostátek/ przy tey zwierzynie gębęć podczás wytną/ álbo páluszki okrzeszą. GorzWol 8. Ktorego [Kaspra] głowá od Paná JEZUSA (gdy go náwiedzali w Betleem) paluszkiem dotchnięta po dziśdzień ma Ciało całe ná tym mieyscu. ChmielAteny II 243. Paluszek: le petit doit. KulUszDyk 119. Wolę drewniánym rządzić się kompasem, Uważáć, iáko subtelne páluszki, Gráią, dzwięk czynią po kámykach drobnych [w strumyku]. DrużZbiór 342. Łakomá Panná ná piękne iagody, Obraca grono, paluszkami skubie. DrużZbiór 441.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ paluszek powiedział co komu »Ktoś dowiedział się czegoś w sekrecie«: C'est mon petit doigt qui me l'a dit, pour Je l'ay se eu par une voye secrete et inconnuë [...] Paluszek moy mi to powiedział, to iest: Dowiedziałem się o tym sekretnie. DanKolaDyk I, 478.