Data ostatniej modyfikacji: 09.10.2019
FLEJTUSZEK rzecz. m
Warianty fonetyczne: FLEJTUSZEK, *FLAJTUSZEK
Słowniki:
Kn, T, L (XVIII), SW, SJP notują
SStp, SXVI, SWil nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy: lp M. flejtuszek; D. flejtuszka; B. uż. nżyw. flejtuszek // flajtuszek; ~ lm B. uż. nosob. flejtuszki // flajtuszki; N. flejtuszkami
Znaczenia:
»niewielki zwitek materiału służący do zatykania ran, opatrunek, tampon«: Rány y wrzody iádowite záwiera/ kwiát tego ziela [angelica magna foemina] w Oliwie/ á ieszcze lepiey w swym włásnym oleyku smáżony/ áż do wysmáżenia y przypalenia/ á przecedziwszy/ tym pomázowáć/ álbo Fláytuszek w tym maczáć/ á w nie kłáść. SyrZiel 104. Tákże Rány y dziury w króku [!] z zápsowánia z fránce/ przerzeczony Sok z Zánklu ziela goi: ták płci męskiey/ iáko Białogłowskiey/ nim wymywáiąc: ábo fláytuszki w nim maczáiąc/ á kłádąc. SyrZiel 249. Tákże/ Gnilec y opadánia dźiąsł/ często nią vstá ćiepło płocząc/ y chárkánie czyniąc. Kyły y wrzody fráncowáte. Kiły/ y wrzody Fráncowáte ná wstydliwych członkách/ oboiey płci/ goi/ wychędażáiąc y wymywáiąc ie nią ćiepło/ ábo chustki y fleytuszki maczáiąc ná nię kłádąc/ rychło goi. SyrZiel 284. Kiłę y szkodliwe záwrzedziáłości ná członkách wstydliwych oboiej płci wychędaża y goi/ tákże częstokroć wymywaiąc/ á fleytuszek w tym obmáczány ciepło ná sádzel przykłádáiąc/ y prochem iego zásypuiąc. SyrZiel 293. Rány wszelákie leczy pusczáiąc w nie sok/ ábo y fleytuszki w nim maczáć y kłáśdź. Vpłáwom rumiennym y białym. SyrZiel 293. Fistuły w kącikách przy nosie/ ktore pospolicie z tákowey záwrzedziáłośći pochodzą/ często nią wymywáiąc/ y fleytuszki omaczáne kłádąc záwiera. SyrZiel 293. Rány wszelákie goi/ liści tłukąc z wieprzowym sádlem/ á przykłádáiąc. Abowiem wychędaża/ y ciáłem zdrowym ie nárasta. Też w winie ziele wárzone/ toż czyni tym ie wymywáiąc. Toż czyni w soku fleytuszki ciepło maczáne/ á w rány kłádzione/ zwierzchu sámym zielem plastruiąc. SyrZiel 299. Rány zwierzchnie leczy/ y od przymiotow ognistych broni y záchowuie/ pomázuiąc ie nim/ Tákże fleytuszki w nim maczáiąc á przywiiáiąc. SyrZiel 303. Kiły y záwrzedziáłośc członkow wstydliwych oboiey płci wysuszá y goi/ tákże nią często wymywáiąc/ á fleytuszki w niey maczáne/ przykłádáiąc. SyrZiel 314. Fléytuch/ fléytuszék/ méch z płotná skrobánego. Linamentum [...] Pannus [...] Turunda [...] Derasa linteorum lanugo [...] Lemniscus [...] vide Knot do rány. Kn 178. [...] gdy potrzebá przykłáday ná rány, zgoisz káżdą należycie, ieżeliby otok znácznie odchodził, przykłáday fleytuszki, á ná wierzch plaster. PromMed 170. Weźmi Gryszpanu ćwierć łotá, námocz go w octcie winnym mocnym przez noc, włoż ná rynę, przyday miodu pátoki łyszkę, soli szczyptę, Háłunu prostego ćwierć łotá, smaż ász będźie czerwono, smáruy tą máścią fleytuszki y przykłáday iest skuteczná do wytrawienia dźiwego mięsa y do wyczyszczenia zagniłych y smrodliwych ran. PromMed 172. [...] gdy ząb boli, nápuść báwełnę [olejkiem], lubo fleytuszek, y przyłoż ná ząb. CompMed 443. A ieżeliby się komu zdała wielce przykra ta Mixtura, to cokolwiek Miodu Rożanego przymięszawszy, z fleytuszkami kładź w Nos. BeimJelMed 301. Zmięszawszy na Maść, wtey Maści mocz fleytuszki tylko tak wielkie; ktoreby sam Polip okryły. BeimJelMed 302. Fleytuch, g. [fleytuch]a. Fleytuszek, g. fleytuszka. mech z płotna skrobanego. Karpi; Plücksel; gefäselte oder geschabete Leinwand zu Wunden. charpie. T III 342.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz flejtuch.
Autor: WM