W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2019
RUMIENKOWY przym.
Warianty fonetyczne: RUMIENKOWY, *RUMIANKOWY
Słowniki:
SXVI (rumienkowy ), L (rumiankow, rumienkowy; XVII), SWil (rumiankowy), SW (rumiankow, rumienkowy), SJP (rumiankowy) notują
SStp, Kn, T nie notują
Formy: lp M. m rumienkowy; ż rumiankowa; n rumienkowe; D. m rumienkowego // rumiankowego; ż rumienkowej; n rumienkowego; B. n rumienkowe; N. m rumienkowym; ż rumienkową; n rumienkowym; Ms. m rumienkowym; lm D. rumienkowych
Znaczenia:
»odnoszący się do rumianku, pochodzący od rumianku, sporządzony z rumianku«: Weźmij olejku terpentynowego, łótów 6, olejku leliowego łótów 4, olejku rumiankowego, dialtyi, każdego po łócie 1, olejku z liszki warzonego łótów 4, olejku pokrzywnego łótów 8, zmięszaj, a tem namazuj. DorHipTur 209. Iesli nie rychło w gorączce vkażą się pstrociny/ pátrzyć trzebá na to/ iesli się nie zstáło przed tym czyścienie/ bądź od nátury/ bądź od Medyká. Ieśli vprzedziło czyścienie/ nie czynić nic czyścienia/ folguiąc siłom/ áby zápowietrzeniem purgacyą nie zwątliły się. Ale vczynić mázánie takie: Wziąć sáletry puł łotá/ oleyku rumienkowego 4. łoty, wodki rumienkowey 8. łotow. To zmieszawszy/ ręce násmárowawszy/ trzeć wszytko ciáło. PetrSInst E3. A gdzieby nie było Cáthárru/ ábo sápki/ może być maczána głowá w dekokcie fiołkowym/ rożánym/ wierzbowym/ rumienkowym/ y głowek mákowych: Krupkami z másłem ięczmiennemi obłożyć. PetrSInst D4v - E. Głowie mdłey á vstáwicznie boleiącey/ vczynic woreczek/ álbo rádniey czapeczkę z kitáyki/ y nápełnić ią kwiecim [!] Láwendowym. Agdzieby go do tego niemogł miec dosyc/ tedy przydáć Rozmarynu/ Máieranu/ kwiatkow Rumienkowych/ Szałwiey y z kwiecie[m]. To wszystko miáłko vtłukszy/ Báwełnę tym nábić/ y w woreczku zászyć/ á na głowie vstáwicznie nosić. SyrZiel 32 [42]. Mácicznym boleściom známienitym iest lekárstwem/ trzy álbo cztery kropie/ dáiąc go [olejku z łaniej broni] z trochą ciepłego winá/ álbo z Rumienkową/ ábo z tegoż ziela wodką. SyrZiel 131 [123]. Albo też tym sposobem : Wziąć Piołynu pułtory gárści/ Márzymiętki garść/ kwiatkow Rumienkowych/ Rozmárynowych/ Wielbłądowey trawy po puł gárści/ Mástyru/ ziela Tátárskiego po łocie. SyrZiel 339. Item, Piołyn z Rutą/ á z kwieciem Rumienkowym/w oliwie smáżyć/ á tym dwákroć przez dzień mázánie czynić. SyrZiel 339. Item, Wziąć ze dwie gárści mácierzan ki/ Kwiecia Rumienkowego/ Sz[a]łwiey/ Lebiotki/ Kopru Włoskiego/ Piołynu Włoskiego/ po gárści/ posiekáć drobno/ y we dwu płociennych woreczkách przeszyć ktore/ ná gorącey cegle winem ią polawszy/ nágrzewáć/ y ná żołądek ieden po drugim przykłádáć. SyrZiel 339. [Boże drzewko] Listeczki máiąc rozdártocienkie/ y głęboko rozerżnione/ około prątkow szedziwe/ máło nie iáko Włoskie[go] Kopru/ ábo Rumien kowe/ ieno krotsze/ gęstsze y wonnieysze/ á nieco szersze. SyrZiel 366. Zbytnie mleko w piersiách pániom y mámkom tráci/ sámo ziele Kopru Włoskiego wárzone/ á z oleykiem Rumienkowym/ ná piersi przykłádáne. SyrZiel 390. Kwiecie Rumienkowe w winie wárzone/ á po ránu y na noc po kieliszku ciepło piiąc leczy/ rozgrzewa/ y posila/ otwieraiąc/ y kolerę wywodząc. SyrZiel 793. Camomilla. Romeyenblumen. Rumienkowy. GuldOn 19. Chamomilla. Römeyenwasser. Rumiankowa [wódka]. GuldOn 48. Ná Wąsacz. TErpentynowego Oleyku łotow wziąc sześć, tákże leliowe[g]o łotow cztery, oleyku rumiánkowego, Dialtiey, kázdego po łocie, oleyku z łyszki wárzonego łotow cztery, oleyku pokrzywnego, łotow ośm: sspołem zmięszawszy te krzyżowe námáżyvvác mieyscá. HaurEk 52-53. Item ná bol Głowy, weźmi Celidoniey, Mácierzanki, kwiatu Rumiankowego, káżdego zárowno utrzyi, zákrop winem y przykładay. PromMed 20. Weźmi nasienia Kopru włoskiego, Kminu polnego, Bobku, [k]wiátu Rumienkowego, każdego po garści, stłucz wszystko wraz, roszczyń winem, obłoż głowę. PromMed 20-21. Item weźmi wodki Rumienkowey kwáterkę, przyday Dryakwi iák włoski Orzech, włosow człowieczych spalonych ile mieć możesz, zmieszay, zmaczay chustę w tym, y przyłoż na głowę. PromMed 157. Oleyki są ná to dobre, iáko to z Tátárskiego ziela, Bursztynowy, Rumienkowy, Cynamonowy [...]. VadeMed 124.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM