Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: bezok. rumienić; ~ cz. ter. lp 1. os. rumienię; 3. os. rumieni; lm 3. os. rumienią; ~ cz. prze. lp m 3. os. rumienił; ż 2. os. rumieniłaś

Znaczenia:

»czynić rumianym, nadawać barwę czerwoną, zabarwiać na czerwono, o kobietach: malować się; wywoływać rumieńce«:

Rekcja: kogo co

Pospolicie się wszystkie bielą i rumienią a co dziwniejsza, oczy, źrzenice czernią, brwi przyrodzone ogolą, a inne wyżej sobie przylepiają [kobiety moskiewskie]. NiemPam 174. Robił z wielką ochotą rzemięsło swoie w tym zakonie/ częstokroć krwią/ ktora z z rąk ieg[o] przetártych robotą płynęłá/ rumienił wapno ktore kładł do muru. BirkSkar 28. Czerwięnię/ rumienię twarz / ábo kogo/ Rubefacio ora [...] Rubefactus [...] In ruborem dare aliquem [...]. Kn 100. Jako młoda Telegdona Pięknym ogniem rozpalona, Od zatajonych płomieni Oblicze wstydem rumieni. ZimSRoks 47. [...] Ładowane Okręty zwłaszcza po swych Plecu Częsc ich Neptun ma na dnie, a częsc Vulkan wPiecu Alec y w samych Portach, kiedy Insperacie zbiegną Kozacy, tosz ich podka na Gałacie A woda Krwią rumieni o hanba o wzgarda [...]. PotWoj 11. [...] Nie rwi się, będziesz tam wczas, zaiedziesz y szłapią Kędy szaleni cwałem do zginienia kwapią Niechayze drugich sława po Konczynach Swiata Po Narodach, po Miastach, po powietrzu lata, niech Morze krwią rumieni: niechay, z ludzkich trupow Rowne sypie Mogieły, Alcidowych słupow [...]. PotWoj 177. Więc wszyscy, ale wprzody, Którym głowa siwa I rozkwitłe jagody Prędkie znaczą żniwa, Bierzmy się z tej jesieni Tam, gdzie wieczną wiosną Słońce kwiaty rumieni, Co z grobu wyrosną [...]. PotFrasz2Kuk II 464. Bieliłaś, rumieniłaś się, gdyś była wdową, Teraz mąż maluje cię farbą granatową. KorczFrasz 31. COULEUR [...] Większa część białych głow nigdy ie pozwolą ciału swemu wziąć ná się cery iákiey przyrodzoney, bo rumienią lice, y nacieraią wszystkę skorę swoią. DanKolaDyk I, 381. Rumienię. 1) roth schmicken, roth färben. 2) in der Küche: braun machen, anmachen. 1) rougir, rendre rouge, embellir avec du fard rouge 2) dorer une patisserie, un rôti; faire un manger au bĕure brûlẻ; mettre úne sauce brune à quelque mets. 1) rumienić twarz; słońce niebo rumieni. 2) przyrumienić, zarumienić potrawę [...]. T III 1941.

◼ Przenośnie: ◼ [...] kłamcá ten/ gdy towáry swey mátániny [...] chce zálecić/ osobliwą dáie im sukienkę/ y zkąd inąd wziętym rumieni ie rumienidłem [...]. KalCuda 2.