Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: PRZYŚĆ

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1606

Formy: bezok. przyść // przyjść; ~ cz. prze. lp m 3. os. przyszedł; lm mos 3. os. przyszli; nmos 3. os. przyszły; ~ cz. przy. pr. lp 3. os. przyjdzie // przydzie; ~ tr. rozk. lp 2. os. przydź; ~ im. uprz. przyszedszy

Znaczenia:

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji...lecz jako mnie (jeśli słuszną do tej obrazy przyczynę daję), tak i WKMci (iż się tym, co na mnie sumnienie moje wyciska, obrażać do mnie raczysz) przed Panem Bogiem liczbę z tego dać przydzie, który, iż widzi serce moje i uprzejmą ku WKMci życzliwość, nie obawiam się, abym przy tym rachunku co na liczbie miał zostać, niczego inszego nie szukając, jedno, żebym powołaniu swemu dosyć uczynił... SkryptWojCz II 283. Dopiąwszy podpisow Obersterskich Wállenstein/ vpátrował sposoby/ iákoby do Czeskiey Korony y Krolestwá przyść mogł [...]. RelWall Av. Tam już nie będzie krzyku, ni żałości, Ni strachu śmierci, ale szczęśliwości Wiecznych zażywać będziemy. Przydź Panie, Przydź Panie Jezu, a przydź niemieszkanie. Wybaw nas prędko z tej gorzkiej niewoli, Bo nas świat ciężko trapi, tobie kwoli. MorszZWierszeWir I 429.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ przyjść do baczenia (sz. zm.) »ochłonąć, opanować szok«: [Fryderyk] wszakże do pierwszego Prędko przyszedszy baczenia lepszego, Jak ze snu westchnął, a nie mogąc gadać od żalu począł często ręce składać I łzy hojnemi puścił źrzenicami Coraz na brata wzglądając oczami. BorzNaw 100. ◆ ku lepszemu baczeniu przyjść »zmądrzeć, nabrać rozumu«: Tedy Wrzesczewicz, słuszną widząc Spráwę W rzeczy to tę Noc Mieyscu ták Swiętemu Dárował, áby Mniszy ku lepszemu, Baczęniu przyszli, y Snadniey ná niego Zdáli Swoy klasztor widząc dobroć iego Obiecał czekáć do dnia na odpráwę. OblJasGór 12. ◆ przyjść na afront »narazić się na obelgi, zniewagi«: Ieżeli ci Kawalerowie zacni y zasłużeni mieli prziyśdź na tak wielki affront? czy nie nalezało raczey zatrzymać Chorągiew Vsarską Syna mego Starosty Spiskiego. LubJMan 103.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ przyjść o niełaskę u kogoś: Niełaska. Ungunst, Ungnade, Ungütigkeit. disgrace; mauvaise grace, haine. § przyszedł o wielką niełaskę u krola. T III 987. ▲ przyjść o niełaskę do kogoś: [Hipolit, syn Tezeusza] dla potwarzy macoszyney przyszedł o taką niełaskę do oycá, że go wygnał od siebie, y przeklinał zginieniem hániebney śmierci. OvOtwWPrzem 632. ▲ przyjść do swojej pory (sz. zm.): Ten folwark, jako jeszcze do swojej nie przyszedł pory, tak cokolwiek się w nim znajduje, na wikty się zamkowi i z czeladzią folwarkową obraca. OpisKról 317. Ná ten czas iednak osobliwszym Wszechmocności Boskiey konkursem stáło się, że w iednym dniu do swoiey doskonałey pory rozliczne drzewa, ziołá, y kwiecia przyszły. BystrzInfCosm C1. ▲ przyjść na pałac: Przyszedszy na Pałac do Pokoiow Krolewskich rzatko obaczyc było czuprynę tylko łby iako Pudła naywiększe. PasPam 190v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ z basem przyjść do kogoś »przyjść, zjawić się u kogo z butą, hardością, pewnością siebie, zuchwalstwem«: Turcy [...] z takiem humorem; z takiem do nas basem Przyszli; iakby iusz mieli wygraną zapasem. PotWoj 171.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Przyidzie May/ przedsię bydłu day. RysProv XIII, 7.