Słownik XVII wieku

Słowniki:
L (XVII), SWil, SW notują
SStp, SXVI, Kn, T, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1617

Formy: bezok. mościwać; ~ cz. ter. lp 1. os. mościwam; 2. os. mościwasz; lm 3. os. mościwają; ~ cz. prze. lp m 3. os. mościwał; lm mos 3. os. mościwali; ~ tr. przyp. lp m 3. os. mościwałby

Znaczenia:

ekspr. »zwracać się do kogo, tytułując go mościwym albo miłościwym panem«:

Rekcja: komu

Jam przyniósł Mościwy tytuł teraz na świat nowy, Tego się wszyscy chwycili, ba i białegłowy. Drugi przy starym tytule przecię zostać woli, A drugi sobie mościwać każe po niewoli. Więc pan nie każe mościwać, a pani się gniewa: Wżdym ci ja też jako druga szlachcianka uczciwa. SejmBiałBad 30. Czapkę przed nim/ ktory tego [...] ie godzien/ łamali y zdyimowali; á nawet [...] mościwali mu. SleszDow 11. [...] y mosciwam im dliate[g]o y za sliachtę przyznawąm. TrepNekLib 6. Sami zas in Colloq[u]ys y nalisciech mosciwaią sobie. TrepNekLib 8. Kiedy iusz pełna skrzynka zaraz się staraią O wioskę a Sliachectwa taiemnie dostaią. Podle[g]o czleka, prosci kiedy tęm potkaią Zema trochę pieniędzy to mu mosciwaią [...]. TrepNekLib 12. Takim ktoby mosciwał Sliachcięm nazywał Ten Nazwiska ze sąm chłop niech będzie zazywał. TrepNekLib 13. Mosciwał mu Venerował A tęn tesz Sadzieł sie aby rozumiano ze panie iakie wielkie [...]. TrepNekLib 25. A gdy gdzie iedzie indziey zowie sie sliachcicem, woznicy swemu kaze sobie mosciwac, zakazuie mu aby nie opowiadal ze zKrakowa iest. TrepNekLib 107. Starzy Polacy/ y Mościwac sobie niedáli. GrodzPrzes C3v. Nikomu po śmierci tytułow nieprzypisuią, y nie Mościwáią mu. StarKaz 395 marg. Wyráża Aáron, Kiedy kto do Páná ma przystęp, Ore ad os loquor ei, choćby też był brát nász, ták też iáko i my, similiter & nobis, iuż on Pan, trzebá go szánowáć, trzebá mu Mościwáć, Obsecro Domine. MłodzKaz II, 75. Umiesz widzę nędzniku przedcię pochlebowáć [...] Kiedyżeś służbę u niego przyiął? á iuż mu Mościwasz, Pánasz, Domine, Pánie? MłodzKaz II, 166. Oto w-dzisieyszey S. Ewángelyi, był Krolik w Caphárnáum, iáki táki kłaniał mu się, Mościwał, upominkował, i o to i owo prosił, áż mu w-tym záchorował Syn. MłodzKaz II, 192. Ale wybacz Wm. proszę/ jam to sam w uszy swe słyszał/ kiedy szłachcic Mieszczaninowi mościwał. DobrPol 244. Mościam. Mościwam. Im Schertz: beständig in Ihro Gnaden, Ihro Exeellentzen um sich werfen. burlesq. parler teuiours par Monseigneur, par vôtre Excellence. T III 863.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Pan słudzé nie Mościwa/ nie Waszmościa. KnAd 811.