Data ostatniej modyfikacji: 02.04.2020
Warianty fonetyczne:
PŁATNERZ, PŁATNYRZ
Słowniki:
SStp (
płatnerz, płatnar, płatnarz, płatner, płatnierz, płatnirz, płatnyrz, płetnarz ),
SXVI (
płatnerz, płatnierz),
Kn (
płatnerz),
T (
płatnerz),
L (
płatnerz),
SWil (
płatnerz),
SW (
płatnerz),
SJP (
płatnerz) notują
Etymologia: <
niem. Plattner>
Znaczenia: »rzemieślnik wyrabiający pancerze, tarcze, miecze, zbroje, kompletne żelazne rynsztunki na jeźdźca i konia«: Rzemieslnicy iedni vżywáią tego co sami rzemiesłem swoim vczynią/ drudzy nie? Płatnerz vczyni pancerz/ zbroię/ misurkę/ wszakże iey sam nie vżywa/ ale vżywánie tych rzeczy do żołnierzá/ od płátnerza rożnego rzemieslniká/ przynależy. PetrSEk 3.
Płátnerzom zbroie y we dnie/ y w nocy Z wielką pilnością robić roskázował [król]. TasKochGoff 131.
Iuż byli miękkie zostáwili pierze/ Niźli on przyszedł/ y iuż beli wstáli: Y w száty/ ktore rabiáią płátnerze/ Swe prácowite członki vbieráli [rycerze]. TasKochGoff 377.
Páncerznik/ co páncerzé robi/ v. Płátnerz. Kn 666.
Páwęźnik/ co páwęzy robi. Scutarius [...] Videndum vt materies suppetat scutarijs [...] v. Płátnerz. Kn 676.
Płátnerz [...] Armorum artifex [...] Fabricensis [...] Polio [...] puklerznik/ clypeorum (non scutorum) artifex. Samiator [...] Samiarius. vide Ostry 2. Kn 708.
Hecuie Płátnyrz Zbroie/ Złotnik doświádcza ognie[m] złotá [...]. KalCuda 174.
Mając baczenie województwo nasze na zniszczałego i zubożałego rzemieśnika krakowskiego płatnerza onego od podatków uwalnia. AktaKrak II/2 468.
Artyleryey Mágister snadno ten będźie mogł Prochownie pozobić/ stada trzymáć/ wołow záwsze mieć sto y drugie/ węgielne/ Kołodzieie/ Kowále/ y wszytkie inne Rzemieśniki ktorych Artylerya potrzebuie/ áby tych potrzeb záwsze przybywáło nie vbywáło/ przy tych ktorych iuż są dobre początki: W tych trzech Cekawzách Koronnych w czemu by nie miał záćiągnąć Płátnerzow do Zbroy robieniá: Puszkarzow do Rusznic á wszytkiego tego iest zá łáską Bożą commoditas w Oyczyźnie nászey/ byle tylko industria humana otiosa być niechciáłá; á Gospodarze tey Rzeczypospolitey dozor około tego mieć chćieli/ co y powinni/ ieśli auditi Ciues boni amant. FredKon 81.
I ów się też nie barzo do bitwy komosi, Ale nasmarowaną, jako czynią osi, Która sucho pod wozem pospolicie skrzypi, Chowa broń, choć mu z pochew smarowidło kipi. Potem, skoro waśń onę przyjaciel uśmierza, Tamten do domu, ten szedł z placu do płatnerza. PotFrasz1Kuk II 381.
Lecz naybárdziey żelázo skutki czyni swoie, Tym spináią okręty, tym hártuią zbroie, Owym záś konie kuią; á z tego páncerze W gęste snuią subtelni ogniwá płatnerze. ClaudUstHist 126.
Płatnerz. Platner. armurier, faiseur de platines. T III 1393.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Znaczenia: »nazwisko«: Actum f. 5ta post fest. s. Antonii Confessoris pros. A. D. 1701 (d. 20 Ianuarii) praesentibus honestis Adamo Kowalik viceadvocato, Christophoro Sosin alias Mikuszewicz, Martino Multanik, Blasio Kokoszka, Luca Boronski, Valentino Płatnerz scabinis Krowodrensibus. KsKrowUl 3, 645.
Actum f. 5ta pridie festi s. Catharinae virginis et martyris in iudicio advocatiali et scabinali Krowodrensi praesentibus honestis lacobo Krolik advocato, Christophoro Sosin alias Mikuszewic, Luca Boronski, Adamo Kowalik, Martino Multanik alias Flak, Valentino Płatnerz, Blasio Kokoszka scabinis Krowodrensibus proxima, quae fuit 24 Novembris A. D. MDCCI. KsKrowUl 3, 645.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]