Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1610

Formy: lp M. umysł; D. umysłu; B. uż. nżyw. umysł; Ms. umyśle

Znaczenia:

1. »postanowienie, zamiar«: Przydaway y to/ kiedy sie dowiedzą iż sam Krol iedzie/ mogą swoy vmysł odmienić. BielDiar Aij. Gdyż to był vmysł ludzki żeby był z nieśiony Pan. HofmańPor Aiij. Odmień swój umysł, umyślny złodzieju Czystości mojej! odmień, dobrodzieju — Proszę — swe żądze! dotrzymaj mi słowa! Niech się nie trapię nędzna białagłowa. BorzNaw 185. Kiedy tęn umysł przypadnie że by zostać toiakas węsołość ogarnie człowieka. Skoro zas nastąpi że by niezostawac to [...] znowu alteracyia. PasPam 73v. Ten że Swoy Oycowski umysł przez prawa na blisko przeszłym Seymie wykonac chce [król]. PasPam 208. I iezeli w tym iest dobrego Sługi Stateczna wola y umysł z naydzie tu Pana y Mieysce PasPam 224.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ z umysłu »zgodnie z zamiarem«: Szwedzi naszym Polakom tak wyrządzili w Sandomierzu zasadziwszy miny że zdradziecko w zamku. A tu Sami nasię to zbudowali samołowkę. Bo im to nasi nie zumysłu uczynili poniewaz y samych ten że przypadek pozarł zedwunastu. PasPam 60v-61. Tak tedy rzeczy akkommodował że by to znaczyło się że ich przyimował n[i]e zumysłu ale z Trafunku Potkawszy się z Niemi w drodze. PasPam 161. ▲ na umyśle baczny:

2. »męstwo, odwaga«: Vfay Bogu/ á miey lwi vmysł/ twoie scżęśćie iescże będźie dobre. RozprawaWojsk B3.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ bezbożny umysł: / bezbożnego Umysłu. ErnHand 362.