Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »ponadto, do tego«: Ze o nim prawdźiwie to co o Chrystuśie Pánu rzecżono iest, rzec się może, wszystko poddałeś pod nogi iego, owce y woły wszystki, ktemu y bydło polne, ptastwo niebieskie y ryby morskie. SmotLam 32v. Gdy da Bog w ręce Moskwę/ ktemu y Swecią/ Nie trudno potym będźie o hárdą Dánią. HofmańPor Biijj. Gdzie wychodzi ospá dobrze, á vlżenia nie będzie, ktemu ięzyk czarny iest, tam iuż trzebá chłodzić, nie grzać; Bo wielki zapał. PetrSInst E4. Jest [bylica] przyrodzenia suchego i gorącego, ktemu smáku trochę cirpkiego y stwierdzaiącego. SyrZiel 375. Gdzie Pan hárdy/ á chleb twárdy/ ktemu piwnicá ná kołku/ biádá tám chudemu páchołku. RysProv 26. Leczone serce bywa nie inszymi pokármy y napoiem/ iedno tymże co w wyższych Rozdzialech iuż przełożylismy. Ktemu ieślibyś zrozumiał/ żeby krwie żylney grubey gwałt było/ koniecznie krwie trochę vpuścić trzebá [...]. CiachPrzyp C2. Przetoż táka pomstá bárzo dobra y pożyteczna y ktemu pobożna/ á nieprzyiácielowi przedsię bárzo żáłosna y bolesna. StarPopr 49. Ktemu/ ku temu. Adhaec, ad haec, deinde [...] Ad hoc [...] Inde pro deinde [...] vide Nád to. Kn 332. Sąsiádá gdy masz potężnego/ á ktemu złego: odbież wszystkiego. KnAd 1033. Prziznac musze Oicom Jesuitom, ze pilno i zyczliwie uczą, młodz na oku maią, chociaby niechciała, za gęstymi repetytiami musi, by nainiesposobniesza była, czego się nauczyc. Ktemu methodice uczą, nie obciązaią roznemi lectiami młodz, iako winszych szkołach czyniom [...]. VorLetSkarb 86. Gorącoscie kąpani: byłoby to z grzechem W tym was puszczac rosole, do swoich aktemu Moglibyscie tesz złozyc, cokolwiek staremu [...]. PotWoj 191. Wszyscy Oycowie, iák ich ięno wiele Stárszych y młodszych mięszka przy kościele, Wiarę, Vczciwość, posłuszenstwo ktemu Poprzysięgáią krolowi Szwedzkięmu [...]. OblJasGór 15. Ktemu [...] 2) überdiess, darzu [...] outre cela, de plus, ajoutez à cela [...] maiętny, ktemu (nad to) i rozumny. T III 674.

2. »przez to, dlatego«: Ták bárzo ich z káżdych stron wielice trapili/ Ze im iuż Zamek ieden gwłatownie [!] odbili. Przywiedli ich ktemu do głodu wielkiego/ Iż im iuż nie stawáło dostátku żadnego. Owszem ktemu nád niemi y tego dowiedli/ Ze od niewoli wielkiey konie swoie iedli. HofmańPor Aijiv. Drugi táki też przykład ieszcże cżytálismy. Mało rożny od Bogá támże widźielismy. Iedno od trzech osob woysko niezlicżone Ná głowę zwyćiężone ktemu porażone. HofmańPor Bv. Rozerwánie błon poznasz/ dla tego iż przez nie skok dostátek y hurmem wodá wychodźi/ rozszerzenie záś tychże błon/ gdy potrosze y powoli: ktemu gdy się zwiąski płodu oberwą/ záwżdy poronienie nástępuie/ zá inszemi przyczynámi nie bywa. CiachPrzyp E4. Przytym dźieći/ pánienki/ y mężczyzny przygotowawszy ich wprzod wilgotnośći/ purgowáć trzebá y nie słábo/ mocnych iednák lekárstw brzemiennym nie dasz/ dla tego iż v nich zły áppetit w pierwszych Mieśiącách brzemienia zwykł bywáć/ ktemu iż y Hippokrates zákázuie przez te dni [...]. CiachPrzyp Bv.