1. »zabijać kogoś lub coś bliskiego śmierci, zadawać śmiertelny cios rannemu, przyspieszać uderzeniem zgon«: Rekcja: kogo czego; kogo co
[...] iuż nie dobijaycie/ Rácżey żywo poimaycie [...]. JurkScil Dv.
Nayduią się tacy w świecie nowym synowie/ ktorzy taką cześć wyrządzaią rodzicom stárym: iż ich dobiiaią/ y iedzą: iako my insze mięso; a za vczciwość to poczytaią. PetrSEt 396.
CorMorszACyd 189.
STOLARZ Z DOKTORA Przedtem chorych dobijał, teraz trunny robi, Tak dwojakim rzemiesłem jeden cmentarz zdobi. MorszAUtwKuk 68.
[...] Gdy dobiiał ostatki ludu Poganskiego sam Markward poimany został u Wieniawy Iana Długosza ktory dokazał był sławy [...]. DrobOpow 105.
Podniosłeś z czártem, z świátem, z ciałá swego wolą, Bunt ná Boga? nie dziwuy ze trzy groty kolą. Kole on Stephan grzeczny nadobna Zofia, Kole kochány Ierzy, nie kole dobiia. PotPocz 129.
W dzień Bożego Wstąpienia o zachodzie słońca, w dzikich polach spotkałem się z niedźwiedziem bardzo wielkim, którego samotrzeć na koniach goniąc, bez strzelania spisami alias dzidami zabiliśmy; szczwacza mego Stawińskiego chcącego dobijać, gdy się świeżył, za nogę porwał i szkodliwie zeżwał. ZawiszaPam 75.
Kilkadziesiąt tysięcy ná placu położył, Ziewaiących dobiiał, by ktory nie ożył [Dawid]. DrużZbiór 67.
Obywatele támecżni w piasku ostre kryią oszczepy żelázne, lub haki, ná ktorych z iáskiń wyłażąc swoich, lgną [węże] y wnętrzności przerzynáią swoie, interim Ludzie ná to pilnuiący, po kątach ukryci wypadáią, dobiiáią. ChmielAteny1755 I 502.
Dobijam ich schlage vollen Tod. DobrGram 313.
Rzeźnik dobija Wołu/ Krowy. Der Fleischer schlägt vollends Ochsen todt. DobrGram 451.
Trzebá umrzeć, nie tylko Chudzinom, ktorych powiedacie, frásunki gryzą, prácá przytępia, głod dobija, ále y wam Pánowie. GdacPan 114.
◼
Przenośnie:
◼
Nie położyłci żadnego nieprzyiacielá iák żywo ná plácu, ále kuflem nie iednego przyiacielá pod stoł podbił. sume arma, sume vasa. i ztąd podobno Polski zwyczay urosł: trąmbić iák ná woynę do stołu. bo tám przyiáźni się dopiiáią, chciałem powiedzieć: dobiiáią, co sklenicá to oręże, co wilkom to strzelbá. sume arma, sume vasa. MłodzKaz IV, 578.