Słownik XVII wieku

Słowniki:
T, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, L, SWil nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1683

Formy: lp M. wyrznięcie; D. wyrznięcia; B. wyrznięcie; Ms. wyrznięciu

Znaczenia:

1. »usunięcie czegoś za pomocą cięcia, wykrojenie, wycięcie, odcięcie«: Mowi się, że iądrá nie są ták principálnemi, członkámi, iáko serce, y głowá, bo widziemy, że po wyrznięciu iąder ieszcze człowiek żyie, lecz po uciętey głowie, ábo po sercu wyiętym więcey nie widziemy áby człowiek żył. AlbSekr 77. Iáko się wzwyż námieniło, że ieżeli kámień będzie znáczny, y twárdy, żadne Medykámentá y naysekretnieysze skruszyć go nie mogą, ináczey pozbyć go trudno, tylko przez wyrznięcie [...]. CompMed 348. Kámień w pęcherzu zostáiący dziecinny, ieżeli za wczasu lubo przez Medykámentá, lubo przez wyrznięcie pozbyty nie będzie, zá czásem większy rośnie, y w dálszym wieku o śmierć przypráwi. CompMed 617. Wyrznięcie, Wyrznienie, conf. Wyrzyn[anie] das Herausschneiden. découpement; l'action de lever une partie du milieu d'une chose avec un couteau. T III 2731.

2. »zagłębienie, szczelina powstałe w miejscu, gdzie coś wycięto, wykrojono«: TABLICA XII. Węgielnicá Płaská, należyta do Tablice Mierniczey, dla wymierzánia wszelkiey Długośći, bez Arythmetyczney operacyy Wyrznięćie, ktorym się Węgielnicá pomyka po Tablicy. SolGeom I 160a. Acz sposobniey będzie, ieżeli rurka wzdłuż przerznięta otworzystość swoię, á po bokach wyrznięcia gradusy naznaczone mieć będzie. SekrWyj 136. Tegoz powrocił Pan koniuszy Zabłocki z Nalibok ktury Iezdził po Okna do karety, Winne oraz 48 zawyrznięcie Herbu do Szklenic wypłacił. Nic nie winno w nalibokach. SapANot 235.

3. »to, co wycięto,wykrojono z jakiejś całości«: VVezmiy wyrznięcie żołte, włoż w materyą czerwoną, i znowu wyrznięcie czerwone włoz w materyą żołtą. SekrWyj 39-40.