Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»zabić przy użyciu ostrego narzędzia«:

Rekcja: kogo co

Zarżezac Iugulare Mactare. LodDict 127/3. Byli dway synowie Boiarscy nazwany Mikita Koczałow i Daniłko Betachowski ci byli Clientes Borysowi, tym powiedział Borys potaiemnie ze wola iest Hospodarska aby iachali do Vchlecza y zarzezali Dymitra Carowicza daiąc przyczynę ze Ludzie nie ktorzy niespokoyni buntuią się y Chcą podniesc Carowica Dymitra woynę rozruch y za mięszania w zięmi Vczynic czemu zabiegnąć potrzeba zeby Carowicz nie był zyw. ŻółkPocz 2. Rznę/ v. Rzéżę 1. Zárzézáć 2. Item transfertur ad alia. vt, Rznié ná skrzypicách/ i. skrzypa/ gra. vide Skrzypek. Kn 972. Zárzézáć człowiéká/ owcę à zárzéznię [zarzezuję]: zárznąć à zárzynam. Scisso gutture mactare [...] Zárzézáć/ dirum & foedum quid olet. Zárznąć non ita, vt zárznąć kurá/ gęś. Kn 1391. Zárzynam/ v. Zárzézáć 1. Kn 1391. Zárzézáć drewno/ à zárzynam vel zárzézuię. Acuere scindendo, vel cultro exacuere paxillum etc [...]. Kn 1391. Cyáne. Iest imię tákże krynice obfitey, y wieczney, nie dáleko miástá Syracus, wypadáiącey z brzegu dolnego gory niektorey. Tym imieniem też byłá názwána, dziewka niektora Syrákuzáńska, ktora się sámá była zárzeżáłá, na roskazánie Bogow, ktorych się w tey mierze rádzono. OvOtwWPrzem 201. PRogne wzruszona krzywdą siostry swey, y okrucieństwem mężá swego, zárzezáłá syná swego máłego Itysá, y potráwę z niego Tereusowi nágotowáłá. OvOtwWPrzem 245. Abowiem oprocz inszych prostych potraw, Philemon chciał dla nich [Jupitera i Merkurego] gąsiorá zárzezáć, ktorego tylko iednego miał. OvOtwWPrzem 329. Nieczyńcie tego, proszę. á żeby mogiełá Moiá/ bez vczciwości przystoyney nie bełá: Dusze Achillesowey/ vbłagáć się spieszcie/ A Polixenę/ ná iey ofiárę/ zarzeżcie. OvOtwWPrzem 526. zárzezáć człowieká/ owcę à zárzezuię: zarznąc á zárzynam. Sciffo gutture mactare. Papiant. SzyrDict 529. Żydzi wnosili kweremoniją, że pod Krasnym Moskale zarzezali Żyda. ChrapDiar I 487. Dobijże y zárzeż mię przy Oycowskim grobie, Kiedy sprawę mey ręki zá słáwę mam sobie. CorMorszACyd 152. Nie pytay - czy straż gęsta Paná swego strzeże, Dobrze że kto w Namiocie Krola niezarzeże. DrużZbiór 55. Zarzezać, abschlachten. BierSłowa 354. Masz dostatki, masz w żyznej dobrą wioskę roli - Fortuny, jeźlić się w niej rozgościć pozwoli, I śmierci spytaj, jeźli cię wprzód nie zarzeże, Bo już kto inszy na nię, o czym nie wiesz, strzeże. MorszSŻaleBar II 111.

ZARZEZANY
im. przym. bier.

Formy: odmiana złożona lp M. m zarzezany; D. ż zarzezanej

Znaczenia:

»zabity przy użyciu ostrego narzędzia; o śmierci: zadana przy użyciu ostrego narzędzia«: Ileżkroć wprowádzeni cielcy do kościołá/ Gdy Kápłan/ czystym winem/ polewał ich czołá/ Modlitwy/ służące tey spráwie/ odpráwiáiąc/ Padáli/ zárzezáney śmierci nie czekáiąc. OvOtwWPrzem 283-284. Wszákże/ gdy straż Phrygiyskich murow pilnowáłá/ Y Argolska tákże swych szańcow: dzień był święty/ W ktory Achilles/ zá mord nad Cygnem podięty/ Błágał Pálládę/ iuchą zárzezáney krowy. OvOtwWPrzem 476. Tobie, można Wenero, i twemu dziecięciu (Bym zupełny zostawał w świętym przedsięwzięciu) Dawałem w upominku bogate obiaty: Często przed twym ołtarzem pysznym cap brodaty Upadał zarzezany, często na ofiarę Przynosiłem grzywaczów wychowałych parę; Codzień pod twym tytułem zrobione filary Świeżym mlekiem z bukowej napawałem czary; Ale żeś mię miłością nową zarzuciła, Żeś mi gładką w zalotach Greczkę naraiła, Tej, jako zbiór mój, tak sam ofiaruję siebie, Tę darunkami błagam znacznemi, nie ciebie. ZimBSiel 128.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]