W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 05.07.2019
MARSOWY, MARSÓW przym.
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1605
Formy: lp M. ż marsowa; n marsowe; D. ż marsowej; n marsowego; N. m marsowym; ~ odmiana niezłożona lp B. m nżyw marsów
Znaczenia:
»od Mars: wojenny, bojowy«: Już miástá, wsi młodź swoję, poddáne i sługi Nęćcie w godniejszą wojnę: z gospodárstwem pługi Zmieńcie ná wárstát Marsow. JurkLech B3v. Iako Bitnego Syn Gradywa zaraz z Młodu nieiako Parys Delikatnym złotęm ale Marsowym twardym skronie zdobił Szyszakiem. PasPam 206.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: bellona marsowa: Oto Bellony marsowe wprawiły mię w żale nowe. Zbawiły mię ojca mego! StanTrans 37. ▲ marsowa szkoła »zawód żołnierza, rzemiosło wojenne«: Cny Lanckoronski [...] pioro konkurruie do Herbow Domu twego. Bez ktorych to zgoła Sama się Marsowa nie obeydzie szkoła. PasPam 270. ▲ marsowe pole:
Związki frazeologiczne: marsowe dzieło; dzieło marsowe:
Przenośnie: Nie były Mierzione lubo nie owe z Tury bularza Iowiszowego ale z Saletry Marsowey odoratus [wonie]. PasPam 147.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: potrzeba marsowa: A stąd ludzie rycerscy dla ták wielkiey cnoty Iego [żelaza]: nad wszytkie skárby y drogie kleynoty: Więcey ie sobie ważą w więtszey cenie máią/ Zwłasczá co go w potrzebách marsowych doznáią. RoźOff 164. Myśleć o kilkunastu milionach dla zapłaty wojska dawnych zasług i samej braci stawać w potrzebie marsowej, jeżeli to wystarczą województwa i czy podobna subsit indicio majestatis [...]. DiarSejm 347.
Związki frazeologiczne: marsowem bawić się cechem: Sam to przyznał Chodkiewicz Ktory iak się Marsowem począł bawic Cechem Nigdy tak wielkich, nigdy z tak ogromnem Echem sztuk ognistych, nie widział. PotWoj 73.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas