W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 14.07.2016
BERNARDYN rzecz. m
Warianty fonetyczne: BERNARDYN, *BERNADYN, BARNADYN
Słowniki:
SXVI, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn nie notują
Formy: lp M. bernardyn // barnadyn; D. bernardyna; B. uż. żyw. bernardyna; N. bernardynem; ~ lm M. uż. osob. bernardyny // bernardyni; D. bernadynów // bernardynów; C. bernardynom; B. uż. osob. bernardyny // bernardynów
Znaczenia:
1. nazwa osobowa »św. Bernardyn (Bernard) z Sieny«: Jest także i obraz na bramie jednej [w Sienie], przed którym się przedtym modlił on wielki święty Boży Bernardyn Sieneńczyk, który się w tym mieście urodził. SobJakPer 182-183.
2. »członek zakonu założonego przez św. Franciszka, zreformowanego przez św. Bernarda; w lm także klasztor zakonu tej reguły«: Chłop ledwo żyw doczekał dnia, skoro swit do mnichow do bernardynow; tamże niewychodził z klasztoru niedziel 2. MasDiar 117. Będzie drugi iákoby Bárnádyn pokorny/ A we wnątrz łotr wyrudny/ y mátácz wyborny. RoźOff K4. Na kazaniu ieden ksiądz Woyciech Bernardyn w kitaigrodzie, drugi ksiądz Sumski także Bernardyn w krymgrodzie, zgodzieli sie ze nam zalecili iutrzeisze Swięto y nabozenstwo do Naswiętszey Panny. MarchŚcibHist 35v. Syná własnego J.M.P. Stárostę Lanckoronskiego teráźnieyszego Koronnego Mieczniká/ y Synowca Stárostę Szadkowskiego Mikołáiá/ ktory potym Bernardynem vmárł/ chętnie ofiárował [p. Zebrzydowski]. SzemGrat 326. Przy Stole między Senatorámi/ mawiał [Biskup krakowski Piotr Tylicki] bowiem że Bernárdyni per humilitatem, Dominikani per doctrinam Polskę od hereziy vwolnili. PruszczKlejn 59. O ścianę zaraz i z jednejże gliny Murem złączone tłuste bernardyny, Depcące z twardej grabiny cebuły, I mniszki tejże pominiesz reguły. MorszAUtwKuk 74. Z mieysca na mieysce uciekali [Szwedzi] [...] z Pałacu Kazanowskiego [...] wpadli do Bernardynow, a że się tam otrzymac nie mogli do Bernardynek się przeniesli. HistBun 40v. Biskup wszystkie zakonniki, którzy in praesentia jp. Hetmana albo mszą świętą odprawują, albo do kościoła chodzić nie bronią, albo konwersacyę prowadzą i t. d., wyklął, jako to: jezuitów, dominikanów, franciszkanów, bernardynów i t. d. ZawiszaPam 180. Swietemu Antoniemu w Ołtarzu w Kapliczy zostaiącemu Srebrna Sukienka albo Chabit Sprawiony [...] za Staraniem Xiedza Stanisława Symelliusa Bernardina. KomonDziej 195v. Bernárdyni, albo Fránciszk[....] Obserwánci R. 1210. od Innocen: III. potwierdzeni. ChmielAteny II II, 768. W. Włádysław Bernárdyn wielki Dewot JEZUSA y MARYI, leży w Wárszawie cudowny u S. Anny. ChmielAteny1755 I II, 416.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ojciec bernardyn: ▲ ojciec bernardyn-reformat: ▲ bernardyn-reformat: Kaznodzieje są więc papiescy kwadragesimalni; odmieniać (się) zwykli na posty według upodobania papieskiego. Spowiedników się więc jednych trzymać zwykli. Za mnie był spowiednik Pauli V jeden bernardyn-reformat. SobJakPer 192. ▲ konwent bernardynów: [Wisniowiecki] w Konwencie [...] Bernardynow, cały przeswietny Trybunał solennie traktował. GazPol 10, s. 3 nlb..
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: DL, WM