Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, L (XVI), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T nie notują

Formy: (czasem nieodmienny) lp M. alfa; D. alfa; B. uż. nżyw. alfę

Etymologia: <gr. alpha>

Znaczenia:

1. bez cyt. »pierwsza litera alfabetu greckiego«

2.przen. »początek«: Co miało bydz Alpha to bendzie Omega. OpalKListy 243. Czego że nie czyniemy [nie] tylko Omegá złego/ lecz częstokroć y Alpha niedobrego doznawámy. BanHist 98. Serce pierwsze żyjące Alfę niechaj lubi, co na końcu umiera niech Omegą chlubi. BarŁLutBar I 470. Pierwszy był Michał, Kazimierz ostatni; Idą obadwa do śmiertelnej matni. Jednym i Alfa, i Omega losem Muszą przed groźnym stawić się Minosem. PotFrasz4Kuk I 277. Synowi imię Alpha, Bogu Ojcu Abba. PotPocz 518.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ być alfa (być) i omega »być początkiem i końcem wszystkiego«: Słyszałem zá sobą głos wielki jáko trąbę/ Mowiący; Jam jest Alfá y Omegá, on pierwszy y ostátni. A co widzisz nápisz w Księgi. BG Ap 1, 11. Jam jest Alfá y Omegá/ początek y koniec mowi PAN/ ktory jest/ y ktory był/ y ktory przyść ma/ on Wszechmogący. BG Ap 1, 8. Y rzekł mi: Stáło się. Jam jest Alfá y Omegá; początek y koniec. BG Ap 21, 6. Ia iestem Alpha y Omega [słowa Chrystusa]. BanHist 97. Pan rzekł: "Jam Alfa, jam jest i Omega". BarŁLutBar I 470.