Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ARENDOWAĆ, HARENDOWAĆ

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: bezok. arendować // harendować; ~ cz. ter. lp 1. os. arenduję; 3. os. arenduje; lm 3. os. arendują; ~ cz. prze. lp m 1. os. arendowałem; arendowałem; 3. os. arendował; ~ cz. zaprze. lp m 3. os. arendował beł; ż 3. os. arendowała beła; lm mos 3. os. arendowali beli; ~ tr. przyp. lm mos 3. os. arendowaliby; ~ im. wsp. arendując

Etymologia: <śr. łac. arendare>

Znaczenia:

1. »brać w dzierżawę, mieć w dzierżawie«:

Rekcja: co, u kogo, od kogo

Arenduię co u kogo/ Conduco fundum de aliquo [...] vide Náymuię 2. Zákupuię. Kn 9. Nazwał sie czeliatyckim y Arendował kolo Pinczowa kilka wsi iako Rosieiow Słupow u panow Sobkow. TrepNekLib 61. Żydzi aby majętności żadnych w Koronie oprócz młynów, karczm i browarów nie arendowali. AktaKrak II/2 441. Introdukowany iest [...] Włoch [...] Ktory nigdy Kazania nie miał, ani Spowiedzi nie słuchał, tylko Wikarych chował, a Plebanią Arendował, y przy Dworze Panstwa zawsze zostawał. KomonDziej 224v. Tenze Madeia z zoną do Radwanskich uciekł od nich młyn arenduiąc. SprawyCzerUl II, 403. Pan Generał n’satis fecit skryptowi Swemu Arędarzowi danemu poniewaz Arędował u niego Szynki miał 30 TB zapłacic. SapADiar 46. arenduię co u kogo. von einem pachten. prendre, tenir à ferme; arrenter, acenser qu. ch. de qu. T III 11.

◼ Przenośnie: ◼ Między Tysiącęm urwac sobie zyczy, Ten skołozrywe Iabłko ogrodniczy, Ktory cały Sad Ludzkiego rodzaiu, Za grzech Adamow arendował wRaiu, I Ewy, pierwszy naszey Rodzicielki, Natozes szczepieł Gospodarzu Wielki. PotPer 18.

2. »dzierżawić«:

Rekcja: co (komu)

Arenduię co komu/ Loco fundum alicui [...]. Kn 9. Rolią Krzystow arendował beł P. Kasprowi Glinskiemu od roku 1632. TrepNekLib 90. [Mościejów] nie arendowac ale przedac omnino umysliłem. OpalKListy 467. Wiedzieć komu arendować, aby poufałemu, widomemu y skromnemu Gospodarzowi, abyć za swym nierozgarnionym Gospodarstwem nie spustoszył Maiętności. HaurEk 81. Wyżej mianowanego Szycę [...] obiecuię w spokojnym zachować używaniu gruntu tego, dając mu moc pomieniony grunt przedać, darować, harendować, jednak z wiadomością zamkową. InwPuck 175. Arenduię co komu. verpachten. donner à ferme; bailler à ferme [...], arrenter à qu. T III 11.