Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ARESZTOWAĆ, ARESTOWAĆ, HARESTOWAĆ

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L, SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: bezok. harestować // arestować // aresztować; ~ cz. przy. pr./cz. ter. lp 1. os. aresztuję // arestuję; lm 3. os. aresztują; ~ cz. prze. lp m 3. os. aresztował // arestował; lm mos 3. os. aresztowali; ~ cz. przy. złoż. lm zneut 1. os. będziemy aresztować; ~ tr. przyp. lm mos 3. os. aresztowaliby; ~ tr. przyp. prze. lp m 1. os. aresztowałbym był; ~ nieos. cz. prze. arestowano

Etymologia: <śr. łac. arrestare>

Znaczenia:

1. »pozbawi(a)ć wolności; osadzić, osadzać kogo w areszcie«:

Rekcja: kogo, co

Aréstuię cudzoziemcá/ ábo pod inszym vrzędem żyiącego nászyńcá. Kn 9. Aréstuię/ zápowiádam/ hámuię vrzędnié nászyńcá [...]. Kn 9. Tych wszystkich trzech [studentów] nazaiutrz u D. Wagnera aresztuią. GollPam 19. Gołemu powołaniu wierzyć nie trzeba, ażby przytoczył znaki y przyczyny za ktoremiby mogł się sędzia iąć poimane[go], a przynamniey go harestować, abo zaręczyć, przypozwać, poimać. WisCzar 86.

◼ Przenośnie: ◼ Słuszniey w śmiertelnym Panow naszych Ciele nieśmiertelną do długiego panowania aresztować usiłuiemy duszę. Cóż tedy mowię za przyczyna iest takowey Pana swobody? DanOstSwada I, 13.

2. »(za)rekwirować rzeczy lub pieniądze; zająć, zajmować je«:

Rekcja: co

Naznaczamy urodzonych p. Andrzeja Grudzińskiego i p. Macieja Wałdowskiego, aby [w] nas wszystkich imieniu 2.000 grzywien u p. żupnika bydgoskiego w żupie bydgoski pieniędzy p. żupnika ruskiego aresztowali. AktaPozn I/1 231. Aréstuię/ zápowiádam/ hámuię vrzędnié naszyńca/ ábo co iego v kogo. Kn 9. Holendrowie dwá Okręty fráncuskie u siebie áresztowáli/ którzy z Księżą rożną puściły sie do Chiny. MerkPol 7. Nie przykrząc się nam, gdy iusz nas sprobował, Do rosprawy go [srebro] przy nas arestował. OblJasGór 109v. Te Dwadziescia Tysięcy ktore mi dali Cystersowie będziemy Aresztować juditialiter. SapADiar 49.